Φονταμενταλιστές χωρίς Κοράνι

Πέμπτη 19 Φεβρουαρίου – και δεν υπάρχει πια καμμία αμφιβολία. Ζούμε την αναγέννηση του φαινομένου της τρομοκρατίας στην Ελλάδα. Αλλά είναι μια πολύ διαφορετική τρομοκρατία, στις ρίζες και στα χαρακτηριστικά της.

Η τρομοκρατική περίοδος που ξεκίνησε από τη δολοφονία Ουέλτς και τερματίστηκε με τη σύλληψη του Σάββα Ξηρού σημαδεύτηκε από τη δράση της 17 Νοέμβρη και του ΕΛΑ. Ήταν, κατά κάποιο τρόπο, μια «πολιτική τρομοκρατία», με ευθεία καταγωγή από τον αντιδικτατορικό αγώνα και την εντύπωση που είχαν σχηματίσει ορισμένοι από τους συντελεστές του ότι δεν ήταν επαρκής η αποκατάσταση της Δημοκρατίας στη χώρα. Η σύνδεση με ένα πολιτικό στόχο μαζικής αποδοχής ήταν και ο λόγος για τον οποίο η τρομοκρατική δράση ξεκίνησε και για μεγάλο διάστημα συνεχίστηκε με την ανοχή ενός ευρύτατου τμήματος της κοινωνίας. Που αργότερα θα έπρεπε να έχει ομολογήσει τις τύψεις του, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Η υπόθεση έφτασε στο τέλος της με την αποκλίνουσα πορεία των τρομοκρατών, που επέμεναν στις πολιτικές απόψεις και την ένοπλη δράση του, και στην χώρα που μετά τον πλήρη εκδημοκρατισμό είχε διαφορετικές ανησυχίες, στόχους και προοπτικές.

Τώρα είναι αλλιώς. Η νέα τρομοκρατία είναι, ας το πούμε έτσι, μια «κοινωνική τρομοκρατία». Με την έννοια ότι πιστεύει πως έχει κοινωνική νομιμοποίηση για λόγους συγκυρίας. Συμπίπτει με μια γενίκευση της βίας, σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα, από τους κουκουλοφόρους των μολότοφ μέχρι τους αναρχοκακομοίρηδες που έχουν το ελεύθερο να δέρνουν έναν καθηγητή, δηλωμένο αριστερό, επειδή είχε το θράσος να γράψει άρθρα που να μην εξυμνούν το ιδανικό της κουκουλοφορίας.

Η γενίκευση της βίας δεν είναι εκτός τόπου και χρόνου. Συνδέεται άμεσα με μια διπλή κατάρρευση της εμπιστοσύνης. Πρώτον: της εμπιστοσύνης των πολιτών προς τις αρχές και τη δυνατότητά τους να παράσχουν στοιχειώδεις συνθήκες ασφάλειας ακόμη και στο κέντρο της πρωτεύουσας. Η ασυλία, είτε από επιλογή, είτε από ανικανότητα και αδυναμία, ανοίγει την όρεξη και λειτουργεί πολλαπλασιαστικά στη βιαιότητα, που είναι πιο δελεαστική όταν ξέρει κανείς πως θα μείνει ατιμώρητη.

Δεύτερον: η κατάρρευση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς το κράτος και τη δυνατότητά του να δημιουργήσει ένα δίχτυ ασφαλείας για τους πιο ευάλωτους της κοινωνίας, τώρα για όσους δέχονται βαρύτερα το πλήγμα της οικονομικής κρίσης. Χωρίς κοινωνική προστασία το κράτος δεν έχει κοινωνική νομιμοποίηση. Χωρίς κοινωνική νομιμοποίηση δεν του εκχωρεί κανείς το δικαίωμα επιβολής της νομιμότητας. Είναι το τέλος της βασικής συνθήκης ανάμεσα στο κράτος και τους πολίτες του.

Μια τρομοκρατία που έχει τέτοια αφετηρία είναι φυσικό να της λείπει η πολιτική κουλτούρα, όποια κι αν ήταν, που είχαν οι προπάτορές της. Άρα τρομοκρατία χωρίς αναστολές, χωρίς έντονη επιλεκτικότητα στους στόχους, χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την έκταση των ανθρώπινων απωλειών, χωρίς ενδιαφέρον για την ανθρώπινη ζωή. Μετράει μόνον ο στόχος, η επιτυχία της επιχείρησης, η εκπλήρωση της φαντασίωσης.

Οι νέοι τρομοκράτες στην Ελλάδα είναι φονταμενταλιστές χωρίς Κοράνι.