Πέρα από την κάλπη

Παρασκευή 17 Μαϊου – και πριν από λίγες μέρες κυκλοφόρησε σε μορφή βιβλίου μια σχετικά πρόσφατη ομιλία του Κώστα Σημίτη. Ο τίτλος είναι "Η δημοκρατία σε κρίση;" (εκδ. Πόλις) και περιλαμβάνει μια από τις πιο ενδιαφέρουσες υποδείξεις για το πολιτικό ζήτημα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα σήμερα – άλλωστε ποιος είναι ο ρόλος ενός βετεράνου ηγέτη εκτός από το να ανοίγει ζητήματα, με την άνεση και την ευχέρεια λόγου που του δίνει η έστω μικρή απόσταση από την άμεση πολιτική καθημερινότητα. Γράφει λοιπόν ο Σημίτης ότι το ζητούμενο σήμερα για την Ελλάδα είναι –νομίζω έχει ενδιαφέρον η φράση- «μια εθνική πολιτική για τα υπερεθνικά πεδία».

Συνοψίζει αρκετά διλήμματα. Έχουμε προλάβει να φτιάξουμε εθνικό αστικό κεφάλαιο και αστική τάξη πριν ανοιχτούμε στον ανταγωνισμό της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας; Η συζήτηση έχει άμεση εφαρμογή στην οικονομική πολιτική, καθώς απηχεί το δίλημμα ανάμεσα σε εθνικούς πρωταθλητές και εισαγόμενο ανταγωνισμό. Έχουμε άποψη για το ρόλο, το νόημα και τη συγκρότηση του εθνικού κράτους στο νέο πλαίσιο των πολλαπλών διεθνών διασυνδέσεων και δεσμεύσεων; Η συζήτηση έχει άμεση εφαρμογή στην εξωτερική πολιτική, αφού μια απάντηση οδηγούσε στη Χάγη και μια άλλη –εξίσου θεμιτή από πολιτική άποψη- απάντηση οδήγησε στη στροφή που έκανε η κυβέρνηση επί Μολυβιάτη. Έχουμε αποφασίσει για την έκταση της εμπλοκής του κράτους στην κοινωνία; Τι σημαίνει κοινωνικό κράτος, πώς μπορεί να ανανεώσει την μέριμνα για τους αδυνάτους, πώς μπορεί να ανακαινίσει τους εσωτερικούς μηχανισμούς της διοίκησης, πόσες και ποιες εξουσίες πρέπει να εκχωρήσει σε ανεξάρτητες αρχές, πώς μπορεί να αποκαταστήσει την αξιοπιστία του για να εγγυηθεί την κοινωνική συνθήκη αναδιανομής που αποτρέπει τη ρήξη ανάμεσα σε ευνοημένους και αποκλεισμένους του συστήματος; Η συζήτηση έχει προφανώς άμεση επίπτωση στην εσωτερική πολιτική, πολύ περισσότερο όταν ήδη στο τραπέζι βρίσκονται μεταρρυθμίσεις όπως αυτές της Παιδείας και του ασφαλιστικού συστήματος.

Σήμερα το ΠΑΣΟΚ αρχίζει ένα προγραμματικό συνέδριο. Είναι πολύ απλό τι περιμένουν οι πολίτες από τον προγραμματικό προβληματισμό ενός κόμματος εξουσίας. Περιμένουν απαντήσεις σε όλα αυτά τα ερωτήματα και μια αναλυτική πρόταση για το πώς θα μεταφράσει αυτές τις απαντήσεις, που θα έχει δώσει μετά από εσωτερικό διάλογο, σε συγκεκριμένα μέτρα πολιτικής.

Στο τέλος του διημέρου θα ξέρουμε εάν το ΠΑΣΟΚ θα έχει κινηθεί σε αυτή την κατεύθυνση. Ούτως ή άλλως, πάντως, θα χρειαστεί το επόμενο διάστημα, μετά τις εκλογές βέβαια, είναι είναι στην κυβέρνηση είτε στην αντιπολίτευση, να αξιοποιήσει και μια άλλη πρόταση που έχει καταθέσει πρόσφατα ένα στέλεχός του. Ο κ. Πάνος Μπεγλίτης είχε γράψει πως το ΠΑΣΟΚ χρειάζεται ένα συνέδριο τύπου Μπαντ-Γκόντεσμπεργκ – είναι το ιστορικό συνέδριο των Γερμανών Σοσιαλδημοκρατών το 1959, όταν εγκατέλειψαν το μαρξισμό και προσδιόρισαν τη φυσιογνωμία της γερμανικής και εν πολλοίς και της ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας.

Το σημερινό συνέδριο, και λόγω συγκυρίας, δεν μπορεί να είναι τέτοιο – αλλά η εκκρεμότητα παραμένει μια πολιτική πρόκληση για τον κ. Παπανδρέου.