Μικρά Ασία και μεγάλη Ευρώπη

Πέμπτη 3 Μαϊου – και το debat της Γαλλίας, το τετ α τετ Σαρκοζί-Ρουαγιάλ, μπορεί να μην έκρινε το νικητή των εκλογών της Κυριακής. Έκρινε όμως την τύχη της Τουρκίας στην Ευρώπη. Δεν έχει νόημα πια να γελιόμαστε, δεν έχει νόημα να κοροϊδεύουμε τους Τούρκους: η πόρτα της πλήρους ένταξης είναι πια κλειστή.

Ο Σαρκοζί το είπε χωρίς περιστροφές. "Εάν εκλεγώ θα αντιταχθώ στην είσοδο της Τουρκίας στην Ένωση". Τόσο απλά. Με το επιχείρημα ότι ανήκει στη Μικρά Ασία (έτσι ακριβώς το είπε) και δεν είναι διατεθειμένος να εξηγήσει στους Γάλλους μαθητές στη γεωγραφία ότι τα σύνορα της Ευρώπης βρίσκονται στο Ιράκ και τη Συρία. Είναι ένα απλό, απλοϊκό θέλετε;, επιχείρημα, είναι όμως και βαθιά πολιτικό. Μια Ευρώπη που εκτείνει τα σύνορά της έως τον Ευφράτη δεν ενσωματώνει το όραμα του Μεγαλέξαντρου. Μάλλον εγκαταλείπει –σε αυτό δύσκολα θα δώσει κανείς άδικο στο Σαρκοζί- το όραμα της πολιτικής Ευρώπης, δηλαδή της σύγκλισης, της εμβάθυνσης, όπως αποκαλείται στην ευρωπαϊκή ορολογία, που δεν μπορεί να μην φτάσει και έως την αμυντική συνεργασία. Προφανώς στο ορατό μέλλον η Ευρώπη δεν θα έχει την υλική ούτε την πολιτική δυνατότητα για κάτι τόσο «παγκοσμιοποιημένο».

Η Ελλάδα δεν έχει κανένα λόγο να προσυπογράψει αυτό το επιχείρημα. Και η Ευρώπη δεν έχει κανένα λόγο να δηλώσει σήμερα την υπαναχώρησή της, που οι κατά συγκυρία συγκλίνουσες τάσεις (φιλοευρωπαϊκές, ανανεωτικές και ήπια ισλαμιστικές) δίνουν μάχη επιβίωσης απέναντι στην απειλή των στρατηγών. Κλείνοντας τώρα την πόρτα, η Ευρώπη θα τραβούσε το χαλί κάτω από τα πόδια του Ερντογάν και ο Ερντογάν είναι κατά πασιφανή πια τρόπο η καλύτερη εκδοχή ηγεσίας που μπορεί να ελπίζει για την Τουρκία και η Ελλάδα και η Ευρώπη.

Εξίσου όμως δεν μπορεί κανείς και να κλείνει τα μάτια στην αλήθεια. Η αλήθεια είναι πως εάν εκλεγεί ο Σαρκοζί η Γαλλία θα πει όχι στην Τουρκία κι αν εκλεγεί η Σεγκολέν οι Γάλλοι στο δημοψήφισμα θα πουν πάλι όχι στην Τουρκία. Θα νιώσουν όλοι ανακουφισμένοι που το Παρίσι θα αναλάβει το πολιτικό κόστος της άρνησης, μιας άρνησης που σε τελική ανάλυση όλοι την είχαν εξαρχής δεδομένη αλλά κανείς δεν βρισκόταν να αναδεχθεί το βάρος της. Και το τέλος της προοπτικής της ένταξης, όταν μάλιστα θα έχει γείρει αποφασιστικά η πλάστιγγα στην Τουρκία σε βάρος του απαρχαιωμένου κεμαλισμού, θα οδηγήσει αναπόφευκτα στην αναζήτηση μιας ειδικής σχέσης. Χάνοντας την πλήρη ένταξη, η Τουρκία θα αναζητήσει και θα διεκδικήσει με αξιώσεις κάποιο πολιτικό αντίτιμο. Η Ελλάδα μπορεί να αρχίσει να προετοιμάζεται για αυτή την εξέλιξη – που δεν συνιστά μικρότερη πρόκληση για την ελληνική πλευρά από την ίδια την ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας.