Το βέτο δεν είναι ταμπού

Τετάρτη 2 Απριλίου – και καθώς όλοι μετράνε το χρόνο αντίστροφα για το δείπνο των ηγετών του ΝΑΤΟ απόψε στο Βουκουρέστι, όλοι περιμένουν να δουν πώς θα αποτολμήσει η Ελλάδα να πει όχι στις Ηνωμένες Πολιτείες, να διαπιστώσουν εάν κάποιος θα αρθρώσει μια λέξη υπέρ της ελληνικής θέσης ή θα βρεθεί η χώρα ολομόναχη απέναντι στο σύνολο των συμμάχων της που θα πιέζουν αφόρητα (αλλά μάταια, φυσικά…) τον κ. Καραμανλή να δεχθεί την ένταξη της ΠΓΔΜ με κάποια άλλη φόρμουλα εκτός από την καθαρή λύση…

…καθώς λοιπόν διαβάζω και ακούω τα εφιαλτικά σενάρια, θυμήθηκα μια ιστορία από τις παλιές ωραίες μέρες. Ας τιμήσουμε τα σημερινά γενέθλια του παραμυθά Χανς-Κρίστιαν Άντερσεν, με μια διήγηση που δεν είναι παραμύθι.

Ήταν καλοκαίρι του 1994, 25 Ιουνίου. Σύνοδος κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην Κέρκυρα. Αν θυμάστε, η ιστορική σύνοδος που επισφράγισε τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς Βορρά, που άνοιξε τον πρώτο δρόμο συνεργασίας ανάμεσα στην ενωμένη Ευρώπη και την παραπαίουσα ακόμη Ρωσία του Γιέλτσιν, η συνάντηση όπου ο οικοδεσπότης Θόδωρος Πάγκαλος, καθώς υποδεχόταν τους καλεσμένους του, δεν είχε δώσει το χέρι στο Σίλβιο Μπερλουσκόνι – τον ίδιο αυτό Μπερλουσκόνι που σε λίγες μέρες θα ξανακερδίσει τις ιταλικές εκλογές.

Σε εκείνη τη σύνοδο, η Βρετανία είχε αποφασίσει να απορρίψει τον εμφανώς πιο κατάλληλο υποψήφιο για την προεδρία της Κομισιόν. Ήταν ο τότε πρωθυπουργός του Βελγίου, ο Ζαν Λυκ Ντεάν. Και το αποτέλεσμα των ψηφοφοριών ήταν μια γνωστή, πικρή, ευρωπαϊκή ιστορία: όλοι πλην Βρετανών. Άλλο ένα βρετανικό βέτο – «η ιστορία της ζωής μας», γκρίνιαζε ένα πολύχρωμο πλήθος διπλωματών και πολιτικών από όλες τις άλλες χώρες, οικτίροντας αναδρομικά και χωρίς ουσία εκείνους που έκαναν το «λάθος του 1973», εντάσσοντας τους Βρετανούς στην Ένωση.

Στο τέλος της συνόδου, αδιέξοδο. Η υποψηφιότητα Ντεάν είχε αποσυρθεί. Οι γνωστοί τίτλοι: «η Βρετανία οδηγεί τη διαπραγμάτευση σε κατάρρευση» και τα λοιπά. Βρέθηκα αμέσως μετά το τέλος της συνόδου, ένας Έλληνας δημοσιογράφος ανάμεσα σε πολλούς ξένους στη συνέντευξη του Τζον Μέητζορ – που δεν ήταν δα και κανένας πολιτικός μεγάλου διαμετρήματος. Μπήκε χαμογελαστός και άνετος, σε ένα από τα μικρά δωμάτια του Φρουρίου της Κέρκυρας, ξέροντας πως θα αρχίσουν να τον πυροβολούν. Και άρχισαν. «Γιατί πάλι εσείς; Γιατί μόνο εσείς; Γιατί μόνοι εναντίον όλων; Γιατί βάζετε συνεχώς προσκόμματα; Γιατί σας αντέχουν;» Κάποια στιγμή ένας δημοσιογράφος του λέει: «ήταν πάλι 13 προς 1». (Υπήρχε η Ευρώπη των 14.) Ήταν η πρώτη και μόνη φορά που ο Μέητζορ διέκοψε επιθετικά, για να του απαντήσει. Δεν θα ξεχάσω την απάντηση: «αυτό που αποκαλείτε 13 προς 1, του είπε, δεν υπάρχει. Εδώ, σε αυτή την Ένωση, έχουμε αποφασίσει ότι για ορισμένα θέματα ισχύει η αρχή της συναίνεσης. Αποφασίζουμε μόνο με consensus και έχουμε συμφωνήσει στο ποια είναι αυτά τα θέματα. Επομένως εδώ δεν υπάρχουν πλειοψηφίες και μειοψηφίες, δεν υπάρχει 13 προς 1. Ή έχουμε συμφωνία όλων, ή δεν έχουμε καθόλου συμφωνία. Δεν έχει καμμία σημασία πόσοι διαφωνούν, ούτε ποιοι διαφωνούν, ούτε πόσες φορές στο παρελθόν έχουν διαφωνήσει. Η βάση της Ένωσης είναι αυτό το δικαίωμα και για τη χώρα μου θα το ασκώ όποτε νομίζω, όσες φορές κι αν χρειαστεί». Ο Τζον Μέητζορ – όχι ο Ουίνστον Τσώρτσιλ, ούτε ο Λόυντ Τζωρτζ.

Κι αν αυτό ισχύει μία φορά για μια πολιτική ένωση όπως η Ευρωπαϊκή, ισχύει a fortiori, κατά μείζονα λόγο, για μια στρατιωτική συμμαχία, όπως το ΝΑΤΟ.