Τι φοβάται η Μόσχα;

Πέμπτη 6 Νοεμβρίου – πέρα από τον καταιγισμό των κοινοτοπιών –ότι δηλαδή οι μεγάλες δυνάμεις έχουν τα συμφέροντά τους, ότι τις κυβερνούν συστήματα και όχι άνθρωποι, ότι υπάρχει συνέχεια στην πολιτική τους, ότι το γεγονός πως είναι μαύρος δεν σημαίνει ανατροπή των παγκόσμιων ούτε των αμερικανικών ισορροπιών…

…πέρα από αυτά τα γνωστά και τετριμμένα, που τα έχουμε εμπεδώσει αλλά τα ακούσαμε για άλλη μια φορά ως εμβριθείς αναλύσεις…

…τίποτα δεν δείχνει πιο ανάγλυφα το ριζοσπαστικό χαρακτήρα της εκλογής του Μπαράκ Ομπάμα στην προεδρία από την αντίδραση της Μόσχας. Αυτή τη μέρα διάλεξε ο κ. Μεντβέντεφ, στο ετήσιο διάγγελμά του προς το ρωσικό λαό (κόπια της αντίστοιχης αμερικανικής συνήθειας), για να ανακοινώσει πυραύλους στο Καλίνινγκραντ και ψυχροπολεμικές αιχμές για την Αμερική.

Πρώτη εκδοχή: Η Μόσχα βρίσκεται σε λάθος φάση. Το «σύστημα Πούτιν» αισθάνεται απέναντί του ακόμη τη διοίκηση Μπους και δεν έχει προλάβει να αφομοιώσει αυτό που συνέβη στις αμερικανικές κάλπες, με τη χωρίς προηγούμενο προσέλευση των ψηφοφόρων. Μιλάει σε μια κυβέρνηση που αποχωρεί, για μια πολιτική σε αποδρομή, την ώρα που όλοι οι άλλοι ενδιαφέρονται κυρίως για το ποια θα είναι η πολιτική εκείνων που έρχονται στο Λευκό Οίκο, το Πεντάγωνο και το Στέητ Ντηπάρτμεντ. Εκδοχή μάλλον απίθανη, και υποτιμητική για τις αναλυτικές ικανότητες της ρωσικής κυβέρνησης, που μας έχει πείσει τα τελευταία χρόνια –για παράδειγμα με την πολιτική της με το φυσικό αέριο- ότι έχει εξαιρετική εικόνα του κόσμου, των ισχυρών και των αδύνατων σημείων και της παγκόσμιας δυναμικής.

Εκδοχή δεύτερη, πιο πειστική και πιο ενδιαφέρουσα. Η Μόσχα αισθάνεται τον Ομπάμα ως απειλή. Θέλει να του ασκήσει πίεση με το «καλημέρα» γιατί φοβάται την απήχηση του «φαινομένου Ομπάμα». Δεν έχει άδικο. Το συμβολικό βάρος της εκλογής του δεν έχει προηγούμενο – ίσως ούτε στην περίφημη επίσκεψη Κένεντυ στο Βερολίνο. Ο Ομπάμα μπορεί (δεν ξέρουμε εάν θα το πετύχει, αλλά φαίνεται να μπορεί) να κάνει κάτι που κανείς άλλος Αμερικανός πρόεδρος δεν θα είχε τη δυνατότητα να επιχειρήσει: να σπάσει, δηλαδή, το στερεότυπο της αμερικανικής υπερδύναμης στον υπόλοιπο κόσμο. Να γίνει όχι το πρότυπο του «πλανητάρχη», αλλά της πολυσυζητημένης «άλλης Αμερικής». Η ανατροπή αυτή πηγαίνει βαθιά στις ρίζες του αντιαμερικανισμού, σε πολλές χώρες – μη εξαιρουμένης και της Ελλάδας. Όταν ο Κλίντον ζήτησε συγγνώμη για τη χούντα –το προπατορικό αμάρτημα των Αμερικανών στη χώρα μας- η κίνησή του αποτυπώθηκε στις αναλύσεις, αλλά όχι στα αισθήματα. Τέτοιες κινήσεις από τον Ομπάμα, επειδή ακριβώς είναι αυτός που είναι, ο απόβλητος στο ύπατο αξίωμα, ο περιθωριακός στο Οβάλ Γραφείο, θα φτάνουν όχι μόνο στη λογική των ελίτ και των κέντρων αποφάσεων, αλλά στο βάθος του ψυχισμού της λαϊκής πλειοψηφίας.

Πρόκειται για μια μοναδική δυναμική, για μια αλλαγή με τεράστιο πολιτικό βάρος και βάθος. Και δεν είναι τυχαίο ότι τη διέκριναν, ως απειλή, πρώτα από όλα στη Μόσχα και θέλησαν να τη βάλουν από νωρίς στη δοκιμασία της διάψευσης.