Υπάρχει "μαζί";

Δευτέρα 22 Δεκεμβρίου – και Βατοπέδι-φόνος στα Εξάρχεια-οικονομική κρίση. Από την 1η Σεπτεμβρίου, που άρχισε αυτή η πολιτική περίοδος με την αναμονή της τοποθέτησης Καραμανλή στη Θεσσαλονίκη, μέχρι σήμερα έχουν μεσολαβήσει μόλις 112 μέρες. Σε πολιτικό χρόνο, έχει μεσολαβήσει ένας αιώνας (ή τουλάχιστον μια τετραετία).

Το κεντρικό ερώτημα που ακούγεται όλο αυτό τον καιρό, σε διαφορετικές φάσεις και σε διαφορετικές συγκυρίες, είναι εάν η κατάσταση είναι «αναστρέψιμη». Το ερώτημα αυτό έχει αποκτήσει διαφορετικό περιεχόμενο. Έως πρόσφατα αφορούσε τη δυνατότητα της κυβέρνησης να ανασχέσει τη ραγδαία πολιτική φθορά της και να ανακτήσει το χαμένο έδαφος. Τώρα, με τα χρώματα που περιέγραψε ο κ. Καραμανλής το βάθος και την ένταση της οικονομικής κρίσης, οι κυβερνητικές αντοχές και προοπτικές έχουν ενδιαφέρον μόνο για τους εθισμένους στην εσωτερική πολιτικολογία. Το ζήτημα πια είναι αλλού. Εάν η κατάσταση είναι αναστρέψιμη για τη χώρα. Ή εάν η Ελλάδα έχει μπει οριστικά σε μια φάση υποχώρησης, εάν έχει πάρει απόφαση ότι πέρασαν οι «χρυσές μέρες» της, εάν έχει συμβιβαστεί με την ιδέα ότι το 2004 ήταν ένα ντοπαρισμένο ρεκόρ και από εδώ και πέρα θα διεκδικεί απλώς την επιβίωση, θα έχει ως εθνικό στόχο να μην έρθει το ΔΝΤ, να μην κηρύξει φαλιμέντο, να μπορεί να πληρώνει τις συντάξεις και τους μισθούς, να ζει δηλαδή με τα ψίχουλα από το τραπέζι της μεγάλης εθνικής προσπάθειας που συντελέστηκε τη δεκαετία του 90.

Εδώ, λοιπόν, στο όριο της κατάρρευσης. Η χώρα είναι στο χείλος του γκρεμού – αλλά πάντοτε έτοιμη να κάνει ένα χαρούμενο και αποφασιστικό βήμα προς τα εμπρός. Παραμένει –μας έπεισε το τελευταίο τριήμερο- αλλεργική στην ιδέα της συναίνεσης, ακόμη και για τα ελάχιστα, ακόμη και για τα πιο μικρά, ακόμη και στις πιο επείγουσες και πιεστικές συνθήκες. Η συναίνεση στην πολιτική δεν είναι στόχος, δεν είναι θετική κατάσταση, δεν συνιστά επιδίωξη. Η συναίνεση είναι κίνδυνος για τους πολίτες και για τη γνησιότητα της δημοκρατίας, είναι πικρό ποτήρι για τους πολιτικούς και τα κόμματα, η συναίνεση είναι ακραίο καταφύγιο στο μη περαιτέρω. Το θέμα είναι εάν συνειδητοποιούμε πόσο κοντά βρισκόμαστε στο μη περαιτέρω.

Ζήσαμε δυο εβδομάδες που σφραγίστηκαν από την τραγωδία των Εξαρχείων. Αν έπρεπε να διαλέξουμε να ζούμε σε μια χώρα όπου ένα παιδί σκοτώνεται από αστυνομική σφαίρα και γίνεται ό,τι έγινε στην Αθήνα ή μια χώρα όπου ένα παιδί σκοτώνεται από αστυνομική σφαίρα και δεν τρέχει κάστανο και δεν μιλά κανείς, μπορούμε να είμαστε ακόμη ευτυχισμένοι που ζήσαμε τη βία, τη φωτιά, τις πέτρες και την καταστροφή και όχι την απελπισία της σιωπής. Οι νέοι, με αυτή τη θλιβερή αφορμή, ανακάλυψαν ξανά για λογαριασμό όλων την ξεχασμένη λέξη «ευαισθησία». Από εδώ και πέρα η ανάγκη πια είναι άλλη. Να ανακαλύψουμε εμείς, για λογαριασμό των νέων, για λογαριασμό όλων και για λογαριασμό της χώρας, την ξεχασμένη λέξη «μέτρο». Και να τους πείσουμε γι’αυτήν.

Για να συμβεί αυτό, πρέπει να τους πείσουμε πως η προσπάθεια έχει νόημα. Πως μπορούμε όλοι σε αυτή τη χώρα να βρεθούμε μαζί, πίσω από στόχους με κοινές προοπτικές, για όλους και όχι για λίγους από εδώ ή λίγους από εκεί. Η αποκατάσταση του κοινωνικού κατακερματισμού σε συνθήκες δεινής οικονομικής κρίσης είναι η πρόκληση της επόμενης χρονιάς.