Η διαλυτική λέξη "διαδοχή"

Δευτέρα 1η Δεκεμβρίου – και ξαφνικά διαδοχή. Όπου υπάρχει καπνός υπάρχει και φωτιά. Στην πολιτική μάλιστα δεν χρειάζεται καν αυτό. Ο καπνός ανάβει τη φωτιά.

Έχουμε ένα κόμμα που κέρδισε εκλογές πριν από δεκαπέντε μήνες. Ο αντίπαλός του διαλυόταν. Και ξαφνικά ήρθε μεσοκαλόκαιρο μια υπόθεση, το Βατοπέδι, και τέσσερις μήνες αργότερα βρίσκεται όχι πίσω στις δημοσκοπήσεις αλλά με ορατή την προοπτική μιας εκλογικής συντριβής σε πρώτη ευκαιρία. Η λογική λέει πως τα σενάρια είναι τρία:
· πρώτον: το τραβάει έως το τέλος. Περιμένει πως η διεθνής κρίση θα κρατήσει ένα και όχι δύο χρόνια, οπότε το ημερολόγιο θα γράφει 2010 και θα είναι πολύ αργά, αφού τις εκλογές θα τις αποφασίζει το ΠΑΣΟΚ. Είναι το σενάριο της γενναιότητας ή της απελπισίας, όπως θέλει κανείς το βλέπει. Στην καλή εκδοχή του οδηγεί σε ανάταξη. Στην κακή εκδοχή του οδηγεί σε στρατηγική ήττα την παράταξη που κυβερνά και καταστρέφει την υστεροφημία.
· Δεύτερον: τακτικές κινήσεις για ανασύνταξη και αμέσως εκλογική μάχη, με όπλο τη λίστα. Αυτό πρακτικά σημαίνει προϋπολογισμός, ανασχηματισμός και εκλογές έως το Μάρτη. Καλό. Πολύ καλό. Άλλοι πάλι λένε πολύ καλό για να είναι αληθινό.
· Και τρίτον: «βλέπουμε». Αν το παρελθόν επιτρέπει να προβλέπουμε το μέλλον, εδώ πρέπει να βάλει τα λεφτά του ο λογικός παίκτης. Έχει μικρή απόδοση στο στοίχημα, επειδή συνέβη ξανά και ξανά, έχει ακόμη μικρότερη απόδοση στην πολιτική, για τον ίδιο ακριβώς λόγο, επειδή το έχουμε δει να συμβαίνει ξανά και ξανά. Συνήθως χάνουν όλοι, από το μεγάλο παίκτη μέχρι τον τελευταίο πολίτη και τη χώρα.

Η κουβέντα για τη διαδοχή, γιατί κουβέντα είναι ακόμη και όχι συζήτηση, προσθέτει ένα τέταρτο σενάριο. Ίσως όχι πιθανό, αλλά πάντως όχι αμελητέο. Κυρίως γιατί αυτό το σενάριο δεν χρειάζεται καν να εφαρμοστεί για να έχει αποτελέσματα. Και μόνο το γεγονός ότι μπήκε πια πάνω στο τραπέζι παράγει πολιτικές επιπτώσεις αυτό καθαυτό. Και οι επιπτώσεις του είναι διαλυτικές. Η λέξη διαδοχή κάνει από μόνη της δύο πράγματα. Αφενός σκορπίζει την κυβερνητική συνοχή, αν υποθέσουμε ότι υπήρχε, την κρίσιμη ώρα που η Νέα Δημοκρατία πρέπει να πάρει τις αποφάσεις της για το Βατοπέδι. Και αφετέρου ενισχύει τις προσωπικές στρατηγικές, όχι μόνον των πρωταγωνιστών και των διεκδικητών, αλλά όλων χωρίς εξαίρεση των στελεχών. Με δυο λόγια: όσο ακούγεται η λέξη «διαδοχή» δεν μπορεί να λειτουργήσει κυβέρνηση, δεν μπορεί να υπάρξει διακυβέρνηση.

Α, και κάτι ακόμη. Η λέξη «διαδοχή», όπως η σχετικά πρόσφατη εμπειρία μας έχει πείσει, άμα πέσει κι ακουστεί, δεν ξεκολλάει εύκολα από το τραπέζι… Ρώτα και το Σημίτη. Κάτι ξέρει για το πώς πέρασε τους ωραίους μήνες από τον Ιούλη του 2003 έως τις 6 Ιανουαρίου του 2004.