Παρασκευή 22 Μαΐου – και κακόμοιρε Κορνήλιε τι σου μελλε να πάθεις… Που να το φανταζόταν ο Καστοριάδης ότι αυτός, ένας παλιός τροτσκιστής, που διαφώνησε με τους συντρόφους του (παλιά ανάμεσά τους και ο Ανδρέας Παπανδρέου) για να κάνει διαφορετικού τύπου κριτική στο σοβιετικό καθεστώς και να εμπνεύσει τον αντιεξουσιαστικό Μάη του 68, ότι το σύνθημά του, ο τίτλος της οργάνωσης και του περιοδικού του, το «Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα», 12 χρόνια μετά το θάνατό του θα γινόταν σε αυτή την περίεργη χώρα υπόκρουση μιας ευρωεκλογικής αναμέτρησης, ότι θα ακουγόταν σε αλαλάζουσες διαδηλώσεις στις επαρχιακές πλατείες και θα ετύγχανε σχολιασμού, στα σοβαρά δηλαδή, από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο. Ποτέ μη λες ποτέ…
Είναι βέβαια κάπως περίεργο να αντηχεί το σύνθημα «Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα» για να σχηματίσει ρεύμα εξουσίας, αυτή η ιδέα ενός φιλοσόφου που ασχολήθηκε επί δεκαετίες ενεργά με την πολιτική, ήταν πάντοτε στη μειοψηφική πλευρά, ακόμη και μέσα στη μειοψηφία, και κατέληξε κριτικός του συστήματος και ύστερα κριτικός της εξουσίας, του κάθε συστήματος, ενός φιλοσόφου που η κεντρική του ιδέα είναι η αυτονομία του ανθρώπου και πώς μπορεί να αποτραπεί ο περιορισμός της στην πολιτική στράτευση. Η επιστροφή της ιδέας της αυτονομίας στην προβληματική της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, αλλά έχω μια επιφύλαξη για το κατά πόσον ο δρόμος της επιστροφής περνάει από την κεντρική πλατεία της Ξάνθης.
Προφανώς, πάντως, το πολιτικό περιεχόμενο του «Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα» δεν σημαίνει ότι όσοι δεν είναι σοσιαλιστές, είναι βάρβαροι. Θα έλεγα πως αυτή είναι μια άκρως βαρβαρική ανάγνωση της πολιτικής φιλοσοφίας. Ο Καστοριάδης δεν μπορεί να αμυνθεί, έκανε το λάθος να πεθάνει και τώρα ουδέν λάθος αναγνωρίζεται. Ίσως πάλι να έκανε καλά που μας άφησε χρόνους. Ίσως να προτιμούσε η τελευταία πολιτική συμβολή του να μην είναι για τη μείωση μιας εκλογικής διαφοράς, εν μέσω γενικής απάθειας.
Ίσως πάλι να μην την γλίτωνε εάν άκουγε πως η γνήσια ερμηνεία του έρχεται από το Κομμουνιστικό Κόμμα, με το οποίο είχε τις γνωστές σχέσεις από το 1945 και εντεύθεν, και ότι, παρά τη θέλησή του, ήταν ένας πρόδρομος του αντιευρωπαϊσμού, και ότι η πραγματική βαρβαρότητα που είχε υπόψη του ήταν οι επιδοτήσεις Βρυξελλών.
Πρόλαβε κι έφυγε νωρίς. Αν ζούσε το τελευταίο διήμερο δεν θα γλίτωνε μια πολύωρη επίσκεψη στο στενό φίλο του, το Λακάν, για ψυχανάλυση. Στην οποία εμείς ομαδικώς κατευθυνόμαστε.
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
2 comments:
"Προφανώς, πάντως, το πολιτικό περιεχόμενο του «Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα» δεν σημαίνει ότι όσοι δεν είναι σοσιαλιστές, είναι βάρβαροι."
Ευχαριστούμε, που επιτέλους κάποιος αναφέρει το αυτονόητο. Ο Καστοριάδης έθετε, με μια ρήση ο πυρήνας της οποίας αποδίδεται από τη Λούξεμπουργκ στον Ένγκελς, το ερώτημα: Αυτό που εκφράζει το σοβιετικό κατεστημένο είναι όντως σοσιαλισμός, ή μήπως είναι βαρβαρότητα;
Κι ο παιγνιώδης Λακάν, με τη σειρά του, το είπε αλλιώς: "Le capitalisme est l'exploitation de l'homme par l'homme, le communisme, c'est le contraire."
Βεβαίως, περί όλων αυτών οι εθνοπατέρες μας αγρόν αγοράζουν - ή, μάλλον, τον αποκτούν δι'ανταλλαγής με λίμνη!
Αναγκαία διόρθωση, καθώς έψαξα και βρήκα την αυθεντική ρήση του Λακάν.
"Le capitalisme, c'est l'exploitation de l'homme par l'homme. Le socialisme ? C'est l'inverse."
"Σοσιαλισμός", όχι κομμουνισμός. Και "το αντίστροφο", όχι αντίθετο.
Έτσι για να μην αφήνει κανένα περιθώριο παρανόησης!
Post a Comment