Η "στομωμένη μεταπολίτευση"

Τρίτη 12 Μαΐου – και «η μεταπολίτευση έχει στομώσει». Εκδηλώνονται «συνεχή σκάνδαλα», υπάρχει «ατέρμονη εκλογολογία», τα κόμματα επιδίδονται σε «υποσχεσιολογία» μολονότι πλήθος από τις υποσχέσεις που έδωσαν αποδείχθηκαν για τους πολίτες «ακάλυπτες επιταγές».

Η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών που γνωρίζω είναι έτοιμη να τα προσυπογράψει μέχρι κεραίας. Και όχι μόνον αυτοί. Εννιά στους δέκα πολιτικούς, εννιά στους δέκα βουλευτές, δέκα στους δέκα αναλυτές ή παρατηρητές της πολιτικής μας ζωής λένε κατ’ιδίαν ακριβώς τα ίδια, μερικές φορές και πολύ χειρότερα. Τα είπε ο Δασκαλόπουλος και έγινε ένας μικρός σεισμός. Το γιατί έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον.

Πρώτον, γιατί ο Δασκαλόπουλος είναι πρόεδρος του ΣΕΒ. Ο φορέας και ο συγκεκριμένος πρόεδρός του έχουν περάσει από καιρό σε μια φάση διατύπωσης απόψεων για τη χώρα – και όχι μόνο για την οικονομία. Αυτή η, ας την πούμε έτσι, «πολιτική στροφή» δεν είναι κάτι καινούργιο, έχουν υπάρξει κι άλλες φορές διατυπώσεις που συζητήθηκαν και δηλώσεις που έκαναν θόρυβο. Δεν αρκεί, λοιπόν, η ερμηνεία ότι η αίσθηση οφείλεται στο γεγονός ότι ο ΣΕΒ μπαίνει σε ξένα και αλλότρια χωράφια.

Δεύτερον, η παρέμβαση Δασκαλόπουλου κάτι λέει για τη στάση των ισχυρών οικονομικών παραγόντων. Δεν είναι βέβαιον αυτή τη στιγμή. Αφήνει, όμως, ένα παράθυρο ανοιχτό. Η ηγεσία της επιχειρηματικότητας βγαίνει στο προσκήνιο (που παραδοσιακά απεχθανόταν) για να δηλώσει στο δημόσιο φως (αναλαμβάνοντας και τον σχετικό κίνδυνο) τις απόψεις της για τη χώρα. Πρόκειται, εάν ολοκληρωθεί, για μείζονα αλλαγή του τρόπου λειτουργίας του «συστήματος» διαχείρισης της χώρας. Το ότι οι ισχυροί του χρήματος θέλουν να επηρεάσουν τα πράγματα δεν είναι καινούργιο. Εκτός εάν φαντάζεται κανείς ότι έως τώρα δεν τα επηρέαζαν. Αλλά ξέραμε πώς. Από το παρασκήνιο, μοιράζοντας μαύρο και ανομολόγητο χρήμα σε εκλεκτούς και παίζοντας παιχνίδι αποκλεισμού των ανεπιθύμητων. Πράγματα, φυσικά, που δεν αποδεικνύονται και ως εκ τούτου ποτέ δεν συνέβησαν. Από την προσπάθεια επιβολής των συμφερόντων διά του παρασκηνίου μέχρι τη διατύπωση ανοιχτής πρότασης για το μέλλον της χώρας, που είναι ορατή, διαφανής και δεκτική σε κριτική, η απόσταση σηματοδοτεί τη μετάβαση σε μια νέα κατάσταση για την Ελλάδα.

Αλλά ούτε αυτό αρκεί για να εξηγήσει την ένταση του θορύβου και την έκταση των συζητήσεων που προκάλεσε η παρέμβαση Δασκαλόπουλου. Για να ερμηνευτεί χρειάζεται να κοιτάξουμε λιγότερο το περιεχόμενο και περισσότερο τη συγκυρία. Η χώρα είναι φανερό πως βρίσκεται σε σημείο καμπής. Το ερώτημα αφορά την επάρκεια του μεταπολιτευτικού μοντέλου εναλλαγής δύο ισχυρών κομμάτων εξουσίας στη διακυβέρνηση της χώρας. Είμαστε κοντά στο σημείο καμπής και ταυτόχρονα είμαστε κοντά σε ένα πεδίο κρίσης, όπως η κάλπη των ευρωεκλογών. Τα μεγάλα κόμματα, για πρώτη φορά, διεκδικούν την αυτοδυναμία χωρίς να αποκλείουν μια διαφορετική προσέγγιση, εάν έτσι επιλέξουν οι πολίτες. Το φλερτ, όπως αποκλήθηκε, της Ν.Δ. με το λαϊκορθόδοξο συναγερμό είναι πρόσφατο, το ΠΑΣΟΚ περίπου προαναγγέλλει ότι και με πλειοψηφία στη Βουλή θα κάνει ανοίγματα κυβερνητικής σύμπραξης σε συνασπισμένους και οικολόγους. Η ισορροπία είναι πιο ασταθής παρά ποτέ στις τρεισήμισυ δεκαετίες της μεταπολίτευσης. Και αναπτύσσονται νέοι σχηματισμοί, νέες κινήσεις, μικρές, περί το σύστημα και όχι στο κέντρο του, αλλά χωρίς κανείς να ξέρει πότε και ποια από αυτές θα μεγαλώσει, αλλάζοντας, οριστικά τότε, τα δεδομένα.