Με τι σχέδιο στις εκλογές;

Τετάρτη 29 Οκτωβρίου – και την Παρασκευή αρχίζει η προεκλογική εκστρατεία.

Μεθαύριο, στη Βουλή, θα γίνει η πρώτη συζήτηση αρχηγών μετά από τις 50 μέρες που συγκλόνισαν τη Νέα Δημοκρατία. Είναι, ασφαλώς, οι ημέρες που μεσολάβησαν από τη διαβόητη πια συνέντευξη Καραμανλή στην Έκθεση Θεσσαλονίκης μέχρι την ανακοίνωση της παραίτησης του Θόδωρου Ρουσσόπουλου. Μετά από όσα μεσολάβησαν, τίποτα δεν είναι το ίδιο. Ζούμε ήδη σε μια νέα πολιτική κατάσταση.

Το Βατοπέδι είναι μια ανέκκλητη πολιτική πραγματικότητα και κανείς δεν αμφιβάλλει πως θα αφήσει ανεξίτηλο το σημάδι του στη λειτουργία αλλά εξίσου και στη δημόσια εικόνα της κυβέρνησης. Όμως ο χειμώνας που έρχεται είναι σκληρός. Πολύ σκληρός για να περάσει με κομποσκοίνια και ράσα. Όλοι ξέρουν πως οι επόμενες πολιτικές αναμετρήσεις, που θα οδηγήσουν σε μια όχι και τόσο μακρινή κάλπη, θα διεξαχθούν στο πεδίο της οικονομίας. Τα βατοπεδινά και τα ζητήματα της ηθικής έχουν δημιουργήσει ένα υπόστρωμα. Είναι βαρίδια στη ζυγαριά. Δεν είναι η ίδια η ζυγαριά. Σε αυτήν μετράει πάνω από όλα το ένστικτο της αυτοσυντήρησης.

Δεν είναι καινούργια διαπίστωση. Κάθε μέρα, όμως, που περνάει την επιβεβαιώνει πέρα από κάθε αμφιβολία. Την ώρα της κρίσης, οι άνθρωποι αποφασίζουν με το πιο ιδιοτελές –και γι’αυτό το πιο ασφαλές- κριτήριο. Την ατομική τους προοπτική – που δεν είναι αναγκαστικά το συμφέρον μόνον… Η τελευταία κρίση αποκαλύπτει μια μεγάλη αλλαγή που έχει συντελεστεί στον τρόπο που σκεφτόταν ο κόσμος για πολλά χρόνια τώρα. Η λογική της «χρυσής 20ετίας» από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου ήταν πως υπήρχε μια ατομική διαδρομή για τον καθέναν, πέρα και ανεξάρτητα από όλους τους υπόλοιπους. Ακόμη και στην Ελλάδα, που έκανε μια μαζική προσπάθεια, για να έχει σήμερα καθυβρισμένα ευρώ στις τσέπες της και όχι λατρεμένες και υποτιμημένες δραχμούλες, το ατομικό κίνητρο ήταν σταθερά προεξάρχον.

Τώρα, η κρίση οδηγεί σε αναθεωρήσεις. Κυρίως για το εάν μπορούν να υπάρξουν σε βάθος χρόνου ατομικές προοπτικές πλήρως αποσυνδεδεμένες από τις τύχες των υπολοίπων. Κι αν ναι, πόσες είναι – μάλλον όχι αρκετές για να στηρίξουν μια χώρα, ασφαλώς όχι αρκετές για να στηρίξουν μια κυβέρνηση σε μια εκλογή. Η ώρα της επιστροφής σε αντιλήψεις συλλογικότητας, όπως η κοινωνική αλληλεγγύη, δεν είναι αναγκαστικά η πανικόβλητη ανασύνταξη γύρω από τα ξόανα του κρατισμού.

Σε συνθήκες αγωνίας για το αύριο η διάκριση δεν είναι εύκολη. Είναι όμως κρίσιμη για τη χώρα. Και καθοριστική για τον τρόπο με τον οποίο θα κυβερνηθεί τα επόμενα χρόνια. Με αυτή την έννοια, από τις ομιλίες των αρχηγών μεθαύριο στη Βουλή, αρχίζει η προεκλογική περίοδος.