Γενική παράλυση λόγω Βατοπεδίου

Παρασκευή 17 Οκτωβρίου – και οι οχτώ επόμενες μέρες θα κρίνουν πολλά. Θα κρίνουν αφενός γιατί η κοινοβουλευτική αναμέτρηση γύρω από τη σύσταση των επιτροπών για την υπόθεση του Βατοπεδίου, εξεταστικής και προανακριτικής, κρύβει μέσα της πολλαπλά μέτωπα, υπόγειες διαδρομές, εσωτερικές αντιφάσεις και σκληρή δοκιμασία για την συνοχή των κοινοβουλευτικών ομάδων – πρωτίστως, αλλά διόλου αποκλειστικά, εκείνης της Νέας Δημοκρατίας. Αυτό που κυρίως, όμως, θα κριθεί εάν το πολιτικό σύστημα μπορεί να ενσωματώσει την υπόθεση του Βατοπεδίου και να τη χειριστεί με τρόπο που να μην είναι παραλυτικός για τη λειτουργία του.

Στο ερώτημα αυτό η απάντηση είναι έως τώρα αρνητική. Αφορά, λόγω της θέσης της, κυρίως την κυβέρνηση. Η παράταση της ρευστότητας είναι καταστροφική για την ίδια την άσκηση της κυβερνητικής εξουσίας. Δεν φαντάζεται κανείς ότι σε αυτό το κλίμα, με το ενδεχόμενο ανακριτικής διαδικασίας από τη Βουλή μετέωρο πάνω από υπουργούς και υφυπουργούς, με τον Πρωθυπουργό να δέχεται σε κάθε δημόσια παρουσία του την ερώτηση πότε θα κάνει ανασχηματισμό, με όλους να τον εικάζουν, όλους να τον συζητούν, με τις εκλογές να αποκλείονται –αλλά όχι κατηγορηματικά- και να παραμένουν στο επίκεντρο των ζυμώσεων, με αυτό λοιπόν το γενικό κλίμα είναι απολύτως σαφές ότι επικρατεί γενική παράλυση.

Ο κρατικός μηχανισμός στην Ελλάδα, κακώς αλλά έτσι συμβαίνει, δεν λειτουργεί ανεξάρτητα από τις πολιτικές εξελίξεις. Τα συστήματα είναι υπουργοκεντρικά, οι αποφάσεις ξεκινούν αναγκαστικά από την κορυφή ακόμη και για τα ελάσσονα, πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η πολιτική ανασφάλεια μεταφράζεται αμέσως σε πάγωμα ενός μεγάλου αριθμού διαδικασιών καθημερινής δουλειάς του Δημοσίου. Η διοίκηση μπαίνει αναγκαστικά στο ρελαντί. Για να μην μιλήσει, βέβαια, κανείς για νομοθετική παραγωγή, για λύση προβλημάτων, για ανάληψη πολιτικού κόστους ή για (παλιά λέξη αυτή) «μεταρρυθμίσεις».

Οι πολίτες έχουν ένα ανανεωμένο ενδιαφέρον για την πολιτική και τις πολιτικές εξελίξεις. Αλλά την θέλουν, προφανώς, εξωστρεφή, με ενδιαφέρον για τους ίδιους. Όχι να αμελήσει κρίσιμα εσωτερικά ζητήματα, όπως η ευθύνη των υπουργών και η διερεύνησή της, αλλά να τα διαλευκάνει ακριβώς για να μπορεί να στραφεί στις δικές τους αγωνίες. Η ανεξαρτησία των δικαστών είναι ασφαλώς μια από αυτές – κορυφαία και αναμφισβήτητη. Είναι, όμως, εξίσου η οικονομική κρίση, ο ορατός πια κίνδυνος για τις κοινωνικές παρενέργειες μιας μειωμένης ανάπτυξης, για ανεργία ή και για απολύσεις, ή ακόμη για τα πιο καθημερινά, όπως η παντελής απουσία του κράτους από τη στοιχειώδη υποχρέωση για εγγύηση της ασφάλειας των πολιτών, η οποία έβγαλε στους δρόμους την καταπιεσμένη μειονότητα των συμπατριωτών μας που κατοικούν στην ημιαυτόνομη επαρχία των Εξαρχείων.

Η κυβέρνηση ως διοίκηση διατελεί σε ημιαργία εν αναμονή εξελίξεων. Η αντιπολίτευση, ιδιαίτερα η αξιωματική, έχει θέσει σε αναστολή την αξιοσημείωτη στροφή προς την προβολή προγραμαμτικών προτάσεων, που είχε εγκαινιάσει στη Θεσσαλονίκη. Είναι εύλογο με την τροπή της υπόθεσης Βατοπέδι. Αλλά είναι εξίσου επείγον να κλείσει αυτή η φάση (με το άνοιγμα της διερευνητικής διαδικασίας από τη Βουλή) και να ξαναρχίσει η χώρα να λειτουργεί.