Μετά τη φωτιά

Παρασκευή 20 Ιουλίου – και είναι η έβδομη σάλπιγγα της αποκάλυψης αυτό που ζουν το ένα μετά το άλλο όσα δάση έχουν απομείνει στην Ελλάδα. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως πολλά έχουν αλλάξει, χωρίς να το συνειδητοποιήσουμε. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως δύο επταήμερους καύσωνες, με 43 ή 45 βαθμούς, τον έναν τον Ιούνιο και τον άλλον πριν τελειώσει ο Ιούλιος, δεν είχαν ξαναζήσει οι κάτοικοι αυτής της χώρας. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως το κλίμα αλλάζει και πως η περιοχή της Μεσογείου θα ζήσει με δραματικό τρόπο αυτές τις αλλαγές.

Αυτά οφείλονται στο φυσικό περιβάλλον και τους παράγοντες που δεν μπορούμε άμεσα ή μόνοι μας να αντιμετωπίσουμε. Αλλά υπάρχει και ο περίφημος «ανθρώπινος παράγων». Μέσα στο χειμώνα, θυμάμαι, μιλούσα με ένα γνωστό πολιτικό στέλεχος, σοβαρό άνθρωπο και συνεργάτη κορυφαίου υπουργού. Λέγαμε για το τι έχει μπροστά της η κυβέρνηση και τότε μου προκάλεσε έκπληξη η εντύπωσή του: οι βροχές είναι πολύ λίγες φέτος, μου είπε. Μας έχουν ενημερώσει πως το καλοκαίρι μπορεί να επιφυλάσσει κόλαση φωτιάς. Τέτοια που δεν αποκλείεται να γίνει ακόμη και σοβαρό πολιτικό πρόβλημα.

Δεν έδωσα τη σημασία που έπρεπε. Αλλά αυτή τη συζήτηση την αναλογίζομαι κάθε φορά που βλέπω αυτές τις μέρες τις εικόνες της καταστροφής και τις φλόγες να καταπίνουν δέντρα. Γιατί δεν είναι πως δεν είχε προβλεφθεί τι θα συνέβαινε. Είναι ότι ακόμη κι όταν ξέρουμε τι έρχεται, υπάρχει προφανής και δραματική αδυναμία αντιμετώπισης. Δεν λέω μόνο για την Πυροσβεστική και την Πολιτική Προστασία και την ορατή δυσλειτουργία. Λέω, για παράδειγμα, για τους δήμους και την τοπική αυτοδιοίκηση στην περιφέρεια. Που ούτε πρόσθετη οικονομική ενίσχυση έλαβε, αλλά ούτε και έκανε (από όσο γνωρίζω) κάτι παραπάνω από τα προηγούμενα χρόνια, που δεν έκανε και πολλά πράγματα δηλαδή, για αποψιλώσεις, ζώνες πυρασφάλειας, καθαρισμούς δασών, έστω μια ειδική ενημέρωση των κατοίκων για τους κινδύνους του φετεινού καλοκαιριού. Δεν λέω για τις προσλήψεις, που έχουν κόστος. Λέω για την εγρήγορση και τον εθελοντισμό, που εκκινούν από την συνειδητοποίηση του κινδύνου. Είναι δωρεάν αλλά απαιτούν γνώση και πιο ζωντανά κοινωνικά ανακλαστικά.

Τώρα, που κάηκαν, δεν αρκεί να κοιτάμε τα καμμένα. Γιατί δεν ξανασυζητάμε το ενδεχόμενο να βγαίνουν εκτός συναλλαγών όλες οι καμμένες εκτάσεις για πολλά χρόνια; Γιατί δεν αποφασίζουμε, ήδη από τώρα, προς αποθάρρυνση των εμπρηστών, που όλοι αναγνωρίζουν τη δράση τους, την αναγκαστική απαλλοτρίωση όλων των καμμένων εκτάσεων; Και, τέλος, ας σκεφθούμε με πιο σκληρούς οικονομικούς όρους. Το δάσος για να ζήσει πρέπει τα συμφέροντα από την επιβίωσή του να είναι μεγαλύτερα από τα συμφέροντα της καταστροφής του. Η επιστροφή μιας οικονομικής δραστηριότητας, από την υλοτομία μέχρι τη ρητινοσυλλογή, είναι όρος επιβίωσης για τα ελληνικά δάση.