Ο Παπανδρέου, ο Σημίτης και οι άλλοι

Παρασκευή 13 Μαρτίου – και η ρήξη είναι κατηφόρα, η αποκατάσταση ανήφορος. Η ρήξη έρχεται κατρακυλώντας, ραγδαία και με πηχυαίους τίτλους. Έτσι ήταν και η σύγκρουση Παπανδρέου-Σημίτη. Ο τρόπος που επιβάλλει από τη φύση της η σύγκλιση φαίνεται στην καταγραφή της χτεσινής τους συνάντησης στα πρωτοσέλιδα: στα περισσότερα ένα εμφανές «χτύπημα», αλλού ένα προβεβλημένο μονόστηλο, μόνο ένα κεντρικό θέμα. Η πορεία δεν θα είναι περίπατος, δεν είναι καν βέβαιο ότι βλέπουν την ίδια κατάληξη, αλλά πάντως τώρα δείχνουν και οι δύο διατεθειμένοι να τη διανύσουν.

Στην πραγματικότητα, υπάρχουν τρεις βασικές εκκρεμότητες, διαφορετικής δυσκολίας και διαφορετικής πολιτικής σημασίας, για τους πρωταγωνιστές, τα άλλα πρόσωπα του δράματος, το ΠΑΣΟΚ και τους πολιτικούς συσχετισμούς στη χώρα, εν τέλει δηλαδή για τους πολίτες.

Το πρώτο αφορά την αυτονομία του κ. Σημίτη. Για έναν πρώην πρωθυπουργό είναι περίπου αυτονόητο. Πολύ περισσότερο για τον συγκεκριμένο, που είχε κερδίσει πολιτική αυτοτέλεια, ακόμη κι όταν δεν είχε τα διαπιστευτήρια της οκταετούς πρωθυπουργικής θητείας του, ακόμη κι όταν η άποψή του ήταν έντονα μειοψηφική στο χώρο. Το πρόβλημα της πολιτικής αυτονομίας Σημίτη συνδεόταν με τη συγκυρία και τις επιλογές της περιόδου. Όταν το ζητούμενο ήταν το «καθαρό στίγμα», προφανώς η παρουσία και οι παρεμβάσεις Σημίτη το «θόλωναν». Τώρα, που όλοι, αναγκαστικά, και υπό την πίεση της βάσης κυρίως, και στην προοπτική μιας επανόδου στην εξουσία, έχουν επιστρέψει στη λογική του «όλου ΠΑΣΟΚ», ένας διακριτός λόγος Σημίτη, με τα γνωστά χαρακτηριστικά του, αποτελεί όχι χρήσιμο, αλλά δυνητικά κρίσιμο, συμπλήρωμα και όχι παραφωνία.

Το δεύτερο θέμα αφορά τους όρους της αποκατάστασης των σχέσεων. Ο κ. Σημίτης είναι ένα πρόσωπο. Με εντελώς ξεχωριστό ειδικό βάρος, αλλά πάντως ένα πρόσωπο. Η πραγματική αποκατάσταση της εσωτερικής ενότητας συνδέεται προφανώς και με την άρση της λογικής των αποκλεισμών όχι μόνον των άλλων στελεχών που είχαν πολιτική αναφορά στην περίοδο της πρωθυπουργίας του, αλλά και όλων όσοι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, για τον ένα ή τον άλλο λόγο, δεν συμμετείχαν στην πλειοψηφία της επανεκλογής του Γιώργου Παπανδρέου.

Το τρίτο – και σημαντικότερο- ζήτημα είναι η εμφανής παρουσία του ιδεολογικού ρεύματος, των πολιτικών θέσεων που απηχούν την κληρονομιά του (χρησιμοποιώ μια απαγορευμένη λέξη, ελπίζοντας ότι δεν θα παρέμβει το ΕΣΡ) – την κληρονομιά του εκσυγχρονισμού. Για τον περίφημο «μεσαίο χώρο» το βασικό πρόβλημα δεν είναι μια παρουσία, για ιστορικούς λόγους ή με διακοσμητικό τρόπο. Το καθοριστικό για τη στάση αυτής της μερίδας του εκλογικού σώματος, αυτής που όλοι ακόμη συμφωνούν ότι μπορεί να κρίνει την έκβαση της επόμενης κάλπης, είναι η αποτύπωση στο κυβερνητικό πρόγραμμα των βασικών της προταγμάτων (της αξιοπιστίας, της χρηστής διαχείρισης, της αποφυγής των εκκεντρικών πειραματισμών, της αποφασιστικότητας για τις αυτονόητες μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη η χώρα).

Η συνάντηση Παπανδρέου-Σημίτη δεν ήταν ένα άλμα προς το μέλλον. Άλλωστε αυτό που έχει ανάγκη και αναζητεί μέσα από τη γεφύρωση του ρήματος το ΠΑΣΟΚ είναι ένα άλμα προς το παρελθόν. Η αποκατάσταση μιας κοινής πολιτικής λογικής που αφού δεν την επέλεξαν οι πρωταγωνιστές, τώρα την επιβάλλει η βάση. Και η κρίση.