Μια βόμβα στο Μπέλφαστ

Τρίτη 10 Μαρτίου – και μια βόμβα που μπήκε στο Μπέλφαστ δεν είναι μια μακρινή βόμβα.

Σε τι μπορεί άραγε να μας αφορά και να μας ενδιαφέρει, ειδικά όσους μεγαλώσαμε με τον ορισμό της μη-είδησης ως «βόμβα στο Μπέλφαστ» ή «έκρηξη στη Βηρυτό». Αλλά τώρα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Από τη δημιουργία της τελευταίας έκφρασής του, το 1969, μέχρι οριστική εγκατάλειψη του ένοπλου αγώνα και την ολοκλήρωση του αφοπλισμού του, το 2005, ο ΙΡΑ ήταν (μαζί με τη βασκική ΕΤΑ) η κορυφαία εθνικοαπελευθερωτική οργάνωση στη Δύση, μαζί και η γνωστότερη για την οργάνωση αιματηρών τρομοκρατικών ενεργειών. Δεν υπάρχει μέρος στην Ευρώπη όπου η βία να παρέμεινε συστατικό της καθημερινής ζωής για τόσα πολλά χρόνια και μέχρι τόσο πρόσφατα όσο η Βόρεια Ιρλανδία.

Η μεγάλη στιγμή της ήρθε πριν από 11 χρόνια, με τη λεγόμενη συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής, για το μοίρασμα της εξουσίας και την άσκηση κοινής διοίκησης από τους εκπροσώπους των καθολικών και των φιλοβρετανών προτεσταντών. Η πορεία ήταν αναπάντεχα ομαλή. Πάντα όμως κάποιοι μένουν πίσω. Κάποιοι δεν μπορούν να δεχτούν ότι μπορεί η επιδίωξη να εκπληρωθεί και η συνέχιση ενός αγώνα που έδινε περιεχόμενο στη ζωή και στην υπόστασή τους να μην έχει νόημα. Οι ελάχιστοι που δεν θέλησαν να αφήσουν τα όπλα συγκρότησαν μια οργάνωση που λέγεται «αληθινός ΙΡΑ». Αυτή σκότωσε δύο Βρετανούς στρατιώτες χτες και, πιθανότατα, άλλον έναν αστυνομικό τη νύχτα που πέρασε. Συνάντησαν τη γενική καταδίκη – ακόμη και από το Σιν Φέιν, το παλιό πολιτικό σκέλος του ΙΡΑ και σήμερα συνδιαχειριστή της εξουσίας. Αλλά το θέμα είναι η συγκυρία που διάλεξαν για να προσπαθήσουν να επιστρέψουν.

Η Βόρεια Ιρλανδία ήταν μια περιοχή βουτηγμένη στο αίμα και στο μίσος. Και δεν είναι τυχαίο ότι η πορεία προς τη συνεννόηση και την ειρήνευση ήρθε ταυτόχρονα και παράλληλα με μια μοναδική περίοδο πλούτου, ευημερίας και οικονομικής ανάπτυξης για το εθνικό κέντρο, τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας. Το οικονομικό θαύμα τώρα κατέρρευσε. Η Ιρλανδία είναι στα πρόθυρα της χρεωκοπίας. Το έλλειμμά της για φέτος θα είναι κάπου στο 10% - ιλιγγιώδες ακόμη και για εμάς που κάτι τέτοια δεν μας τρομάζουν. Η ανεργία καλπάζει. Η οικονομία των υπηρεσιών, στηριγμένη σε μεγάλο βαθμός τα κεφάλαια που εισέρρεαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες (με το ισχυρό ιρλανδικό στοιχείο), έχει νεκρώσει. Η παραγωγική βάση της χώρας είχε ήδη εγκαταλειφθεί, όχι δηλαδή ότι υπήρξε και καμμία βιομηχανική υπερδύναμη… Η αγωνία επιστρέφει και η επιδίωξη ενός καλύτερου αύριο για τον καθένα (δηλαδή η βάση της ειρηνικής συμπεριφοράς των ανθρώπων) δίνει τη θέση της στην αγωνία για το αύριο. Το αδιέξοδο στρατολογεί κάθε είδους φονταμενταλιστές πολύ πιο αποτελεσματικά από τον πιο ένθερμο ιδεολόγο.

Αυτός είναι ένας κίνδυνος που πηγαίνει πέρα από την Ιρλανδία. Η κλίμακα ευτυχώς πολύ διαφορετική, αλλά ο τρόπος της αναβίωσης της εγχώριας τρομοκρατίας δεν είναι άσχετος με αυτές τις διαδικασίες. Όλες οι χώρες κρύβουν σκελετούς στη ντουλάπα τους. Άλλες βαρύτερους και παλιότερους, άλλες πιο πρόσφατους και πιο διαχειρίσιμους. Το θέμα είναι τι κάνει κάθε χώρα για να μην βρουν τη χαραμάδα και βγουν πάλι στο σεργιάνι.