The party is over

Παρασκευή 7 Μαρτίου – και πριν από τέσσερα χρόνια το σύνθημα της ημέρας ήταν «πάρτυ-πάρτυ στις 7 του Μάρτη». Σήμερα η γενική αίσθηση είναι πως «το πάρτυ τελείωσε». Όχι μόνο για την κυβέρνηση. Για όλους. Και σίγουρα για τη χώρα.

Τι συνέβη; Μεσολάβησαν τόσα πολλά και το mood σήμερα είναι τόσο διαφορετικό; Νομίζω ότι συνέβη ακριβώς το αντίθετο: η ατμόσφαιρα έχει αλλάξει κυρίως επειδή άλλαξαν πολύ λιγότερα από όσα είχαν υποσχεθεί οι διοργανωτές και, ασφαλώς, πολύ λιγότερα από όσα ήλπιζαν οι προσκεκλημένοι.

Είναι πραγματικά εντυπωσιακό πώς μια τόσο διαφορετική πολιτική συνθήκη έχει τη βάση της στην ίδια ανάγκη της κοινωνίας. Στις 7 Μαρτίου του 2004 εκείνο που έδωσε τη νίκη στη Νέα Δημοκρατία και τον κ. Καραμανλή ήταν η εμπεδωμένη εικόνα στην κοινή γνώμη πως η χώρα είχε ανάγκη μιας αλλαγής. Ότι είχαν εγκατασταθεί πολλαπλά και μη ελεγχόμενα κέντρα εξουσίας, που δρούσαν παραλυτικά για το κράτος, με αποκλειστικό σκοπό την εξασφάλιση του συμφέροντος των μελών τους. Ότι υπήρχε ένας ευρύς μηχανισμός νομής της εξουσίας, που είχε παρακαμφθεί για να εκπληρωθούν με επιτυχία μείζονες εθνικοί στόχοι, όπως η ΟΝΕ, αλλά είχε επανακάμψει αμέσως μετά, καταπνίγοντας τη μεταρρυθμιστική πνοή.

Στις 7 Μαρτίου του 2004 οι πολίτες ενεργοποίησαν την ψήφο τους ως το μόνο μέσο που είχαν στη διάθεσή τους για να σπάσουν αυτά τα παράκεντρα απομύζησης της εξουσίας. Τέσσερα χρόνια αργότερα, το αίτημα είναι το ίδιο – όπως τουλάχιστον λένε οι δημοσκοπήσεις και εδώ ταιριάζουν απολύτως με τη γενική αίσθηση των πολιτών. Το αίτημα είναι ανατροπή.

Ανατροπή δεν είναι μόνο αίσθηση. Έχει πολιτικό περιεχόμενο. Ένα σχέδιο για τη χώρα που να απελευθερώνει τις πολλές, καταπιεσμένες δυνάμεις δημιουργικότητας που διαθέτει και που δεν μπορούν να διαπεράσουν το αόρατο αλλά πανίσχυρο δίχτυ που τις κρατάει καθηλωμένες. Είναι το δίχτυ της κομματικής κατανομής της εξουσίας.

Υπάρχει μια ακόμη μείζων διαφορά μέσα στα τέσσερα χρόνια. Λένε πως η δημοσκοπική ψήφος στο Συνασπισμό είναι ψήφος διαμαρτυρίας. Έχουν δίκιο κι αυτό έχει μεγαλύτερη ακόμη πολιτική αξία. Για πρώτη φορά, κανένας από τους παραδοσιακούς μεταπολιτευτικούς πόλους εξουσίας δεν πείθει ότι η παρουσία του στην διακυβέρνηση της χώρας αντί του άλλου συνιστά πραγματική ανατροπή. Τέσσερα χρόνια κυβέρνησης της Ν.Δ. σήμερα έχουν οδηγήσει στη γενίκευση της πεποίθησης πως ανατροπή από το εσωτερικό του δικομματικού συστήματος δεν θα έρθει. Ότι πρέπει να πιεστεί απέξω. Αυτή είναι η μεγαλύτερη αλλαγή που συντελέστηκε στη βάση του εκλογικού σώματος από την έναρξη του πάρτυ μέχρι σήμερα, που τα φώτα είναι πια αναμμένα (εφόσον το επιτρέπει η ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ).

Όσο για την κατάσταση στο ΠΑΣΟΚ, επειδή είμαστε σε κλίμα πάρτυ και τα μέλη του σε κλίμα συνεδρίου, ταιριάζει η περίφημη αποστροφή του Ταλλεϋράνδου για το συνέδριο της Βιέννης, που είχε παρατραβήξει και είχε εξελιχθεί σε πλαίσιο κοινωνικών επαφών περισσότερο παρά πολιτικής. Τον είχαν ρωτήσει, στις μακρινές αρχές του 19ου αιώνα, εάν το συνέδριο προχωρεί και απάντησε: «Δεν προχωρεί. Το συνέδριο χορεύει».