Χωρίς Αλογοσκούφη

Πέμπτη 8 Ιανουαρίου – και, εάν προσπεράσει κανείς την επιστροφή του καλαματιανού ασώτου, που δεκαπέντε χρόνια προαναγγελλόταν βροντώδης για να συντελεστεί εχθές σεμνά και ψιθυριστά…

… εάν λοιπόν προσπεράσει κανείς αυτό το γεγονός, αποδίδοντάς του την πραγματική του σημασία, τότε αυτό που μένει από τον ανασχηματισμό είναι η χωρίς προηγούμενο απομάκρυνση σύσσωμου ενός οικονομικού επιτελείου. Δεν είναι μόνον ότι έφυγαν όλοι – με το πολιτικό στίγμα που υποχρεωτικά συνεπάγεται ο ομαδικός χαρακτήρας της αποπομπής. Είναι κυρίως τα συμπεράσματα που αναγκαστικά συνάγονται από το γεγονός αυτό.

Πρώτον: ο Γιώργος Αλογοσκούφης δεν ήταν ένας οποιοσδήποτε υπουργός. Αυτός, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο, σηματοδότησε τη «νέα γενιά» γαλάζιων κορυφαίων που επέλεξε και πέτυχε να αναδείξει ο κ. Καραμανλής μετά την εκλογή του στην ηγεσία της Ν.Δ., εκείνο το μακρινό 1997. Η αποχώρησή του προσδιορίζει και το τέλος μιας απόπειρας υπέρβασης της παραδοσιακής κομματικής γεωγραφίας. Το «σημάδι» Ντόρας και Σουφλιά στον ανασχηματισμό αποκαλύπτει, για άλλη μια φορά, και το βάρος που έχει η ιστορικότητα για τα μεγάλα κόμματα εξουσίας.

Αλλά το πιο ενδιαφέρον αφορά το μέλλον. Ο κ. Καραμανλής δεν υπήρξε ποτέ ειδικός σε θέματα οικονομίας. Για 12 ολόκληρα χρόνια είχε ως βασικό σύμβουλο τον κ. Αλογοσκούφη. Κάτι πολύ περισσότερο: είχε την αποκλειστικότητα, τον απόλυτο λόγο και στον ορισμό των άλλων δυνητικών θεσμικών συνομιλητών του Πρωθυπουργού για την οικονομία – από τον οικονομικό σύμβουλο του Μεγάρου Μαξίμου μέχρι τον πρόεδρο του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων. Μη θεσμικούς συνομιλητές για την οικονομία, σε αντίθεση με τους περισσότερους προκατόχους του, ο κ. Καραμανλής δεν έχει γίνει γνωστό να έχει. Άρα για όλα ήταν ο Αλογοσκούφης.

Γιατί έφυγε, λοιπόν; Δεν μπορεί να του χρεώθηκε η διεθνής οικονομική κρίση. Άρα υπάρχει κάτι άλλο. Η αρχή του τέλους πρέπει να αναζητηθεί στα μέσα του καλοκαιριού. Τότε ο κ. Αλογοσκούφης έκανε την περίφημη δήλωση ότι η ελληνική οικονομία είναι «θωρακισμένη» από την κρίση – και σε σαράντα μέρες είχε ανακοινώσει ένα τεράστιο φορολογικό πακέτο για να βρει δημόσια έσοδα. Για τον επί 5ετία «τσάρο» της οικονομίας, υπάρχουν δύο εκδοχές – ή ήξερε, και δεν το έλεγε, ή δεν είχε αντιληφθεί το τσουνάμι που ερχόταν, και το είπε. Στο καλύτερο σενάριο, ο υπουργός του δεν κατάφερε να τον προστατεύσει. Στο χειρότερο, του έκρυβε την αλήθεια.

Για τον κ. Καραμανλή οι δύο εκδοχές έχουν ασφαλώς διαφορά, αλλά καταλήγουν στο ίδιο τελικό συμπέρασμα. Ότι ο ίδιος, ο Πρωθυπουργός, δεν ήξερε. Δεν είχε εικόνα για την πραγματικότητα της οικονομίας. Και αυτό επηρέασε καθοριστικά τη στάση και τις αποφάσεις του, έριξε έξω τους σχεδιασμούς του.

Ο διάδοχός του, ο Γιάννης Παπαθανασίου, είναι μια επιλογή με σαφή πολιτική στόχευση. Πρόκειται για το κυβερνητικό στέλεχος με τη μεγαλύτερη εμπειρία από την αγορά – την οικονομία στο πιο βασικό της επίπεδο. Είναι ο κατάλληλος άνθρωπος για να δείξει ο κ. Καραμανλής ότι καταλαβαίνει τους μικρομεσαίους, τους εμπόρους, τους επαγγελματίες. Δεν είναι όμως ένας ακαδημαϊκός οικονομολόγος και μάλιστα της διεθνούς περιωπής του κ. Αλογοσκούφη. Που σημαίνει ότι στο σκέλος της μακροοικονομικής πολιτικής κάποιος θα πρέπει να καλύψει αυτή τη μετακίνηση του κέντρου βάρους. Και η απλή λογική (μαζί με μια προσεκτική παρατήρηση των πρόσφατων συναντήσεων) οδηγεί στο συμπέρασμα ότι αυτός είναι ο διοικητής της Τραπέζης Ελλάδος Γιώργος Προβόπουλος. Η επιβεβαίωση αυτής της εκτίμησης θα οδηγήσει σε μια νέα κατάσταση, χωρίς προηγούμενο. Η Τράπεζα της Ελλάδος θα έχει ισχυρότερο παρά ποτέ ρόλο στον καθορισμό της οικονομικής πολιτικής. Εξέλιξη με εξαιρετικό ενδιαφέρον, ιδιαίτερα σε μια τόσο ταραγμένη διεθνή συγκυρία, όπου οι αποφάσεις στις Βρυξέλλες θα έχουν τόσο κρίσιμο ρόλο και για τις εσωτερικές επιλογές και για τις εσωτερικές εξελίξεις – από την εισοδηματική πολιτική μέχρι το χρόνο των εκλογών.