Φορολογία και αναδιανομή

Τετάρτη 3 Οκτωβρίου – και αφού η υπόθεση της φορολογίας του πετρελαίου θα είναι το πρώτο θέμα συζήτησης στα δελτία ειδήσεων για τις επόμενες μέρες, και ασφαλώς το πρώτο θέμα συζήτησης σε μια σειρά ευχάριστες συνελεύσεις πολυκατοικιών τους επόμενους μήνες, ας πούμε δυο λόγια για αυτή την κίνηση που έχει θερμάνει το κλίμα.

Πρώτον, το μέτρο της εξίσωσης της φορολογίας είναι σωστό. Και είναι σωστό γιατί η έκταση του λαθρεμπορίου και της φοροδιαφυγής ήταν πρωτοφανής και τεράστια, ισοδυναμούσε με μια ολόκληρη παραοικονομία που ο τζίρος της δεν ήταν κλάδου αλλά σχεδόν ενός μικρού παρακράτους που είχε στηθεί γύρω από την διαφορά στη φορολόγηση ενός και του αυτού προϊόντος ανάλογα με το ποιος το αγοράζει. Όταν λέω παραοικονομία, το εννοώ. Μιλάμε για επενδύσεις της τάξης των εκατομμυρίων ευρώ σε υποδομές, παράνομες υποδομές φυσικά, με μεγάλα δίκτυα διανομής εντελώς παράνομα. Στο Πέραμα, ας πούμε, είναι κοινό μυστικό και η ύπαρξη των δικτύων (με σωλήνες, αντλίες και γιγαντιαίες υπόγειες δεξαμενές) όσο και τα ονόματα των ιδιοκτητών τους. Το τι γίνεται το ξέρουν όλοι – και φυσικά το υπουργείο Οικονομικών.

Η λαθρεμπορία είναι ασφαλώς πρόβλημα, αλλά το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο από την απώλεια εσόδων. Μια τέτοιας έκτασης παραοικονομική δραστηριότητα στρεβλώνει εντελώς και τη λειτουργία της υπόλοιπης οικονομίας και της αγοράς. Δεν μιλώ για τα ταξί ή τα φορτηγά, που τα περισσότερα δεν περνούν τακτικά από τα συνηθισμένα βενζινάδικα. Δεν μιλώ ούτε για τα βενζινάδικα που δεν τροφοδοτούνται πάντοτε με νόμιμα βυτία. Το ζήτημα είναι κυρίως στις βιοτεχνίες και τις μικρές ή μεσαίες βιομηχανίες, που λειτουργούν σε απίστευτα ποσοστά με λαθραίο καύσιμο. Και αυτό συμβαίνει γιατί απλώς το αντίθετο είναι αδύνατο. Όποιος ενδεχομένως θα ήθελε να αγοράζει νόμιμο πετρέλαιο, θα ανέβαζε το κόστος του τόσο πολύ ώστε να μην είναι ανταγωνιστικός, να μην μπορεί να σταθεί στην αγορά.

Το πρόβλημα είναι γνωστό, απλώς δεν υπήρχε (και δεν θα υπάρξει) απλό και αντιγραφειοκρατικό σύστημα επιστροφής του φόρου σε όσους πράγματι θα ήταν καλό να πληρώνουν λιγότερο για το πετρέλαιο θέρμανσης. Η κυβέρνηση πιστεύει πως ανακάλυψε έναν. Σύντομα θα ανακαλύψει πως δεν θα λειτουργήσει. Ασφαλώς μια κυβέρνηση που δίνει τέτοιο βάρος στην επικοινωνία και την εικόνα της, δεν θα σκεφτόταν ποτέ να ανακοινώσει απλώς την εξομοίωση του φόρου και να δεχθεί πως θα πληρώσουν παραπάνω οι πάντες στη χώρα – και μάλιστα την επαύριο των εκλογών. Έτσι για φέτος θα τραβήξουμε την ιστορία με τις τράπεζες, τα τιμολόγια, τα ΑΦΜ του διαχειριστή και τον τσακωμό στη συνέλευση. Το σύστημα θα πεθάνει σύντομα στην πράξη.

Τι μένει; Μένει, όχι για φέτος, αλλά στο μέλλον, να αναλάβει κάποιος να πει ειλικρινά στους πολίτες ότι θα πρέπει να πληρώνουν και το πετρέλαιο θέρμανσης προς ένα ευρώ το λίτρο. Έτσι; Φορομπηχτικά; Όχι. Τα έσοδα από μια τέτοια απόφαση –από τον πρόσθετο φόρο και την απαλοιφή του διαχειριστικού κόστους για το σύστημα επιστροφών- θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν αμέσως μια αύξηση των κατώτατων συντάξεων σε συνταξιούχους και αγρότες. Είναι ακριβώς οι κατηγορίες που κατεξοχήν έχουν ανάγκη να ενισχυθούν για βασικές ανάγκες όπως η θέρμανση. Βέβαια, θα ήταν μια μεγάλη αναδιανομή υπέρ των κατώτατων στρωμάτων και εις βάρος, κυρίως, των μεσαίων. Αλλά μπορούν να το αντέξουν και θα ήταν και δίκαιο. Αρκεί, φυσικά, τα χρήματα να πήγαιναν πράγματι εκεί και όχι σε καταναλωτικές δαπάνες του Δημοσίου, για παράδειγμα, που όλο συγκρατούνται στους προϋπολογισμούς και όλο αφηνιάζουν στους ισολογισμούς και κανείς από το οικονομικό επιτελείο δεν άκουσα να λέει κάτι για αυτό τον υπέροχο ρυθμό του +39% με τον οποίο υποτίθεται ότι εξυγιάνθηκαν πέρυσι.