Wednesday, October 31, 2007

Απελπισμένοι στις χώρες των φοβισμένων

Τετάρτη 31 Οκτωβρίου – και η λαθρομετανάστευση δεν είναι ελληνικό πρόβλημα. Είναι, μετά και μαζί με τη μεγάλη αλλαγή του κλίματος σε όλη τη Γη, το μεγαλύτερο πρόβλημα του κόσμου, ένα πρόβλημα πλανητικών διαστάσεων.

Οι ειδικοί (και ίσως ο κορυφαίος ειδικός στον κόσμο συμβαίνει να είναι Έλληνας, γιος μεταναστών στην Αμερική),
Οι ειδικοί λοιπόν προβλέπουν ότι θα υπάρξουν γιγαντιαίες μετακινήσεις πληθυσμών, μαζικά κύματα μετανάστευσης, κυρίως από την Ασία, αλλά και από την Αφρική, προς την Ευρώπη και σε κάπως μικρότερο βαθμό από την Κεντρική Αμερική προς τη Βόρεια. Η παγκοσμιοποίηση δεν έχει μόνο ευκαιρίες. Όταν η οικονομία καταργεί τα σύνορα, δεν είναι εύκολο να τα συντηρήσει μόνη της η πολιτική. Δεν είναι ούτε απλό, ούτε εφικτό, ούτε όμως ηθικά αποδεκτό να υψώσει κανείς ηλεκτροφόρα σύρματα σε χώρες και ηπείρους, ζητώντας τους όμως ταυτόχρονα να δίνουν τη φθηνή εργασία τους και το φυσικό τους πλούτο για να συντηρήσουν το προκλητικά άνισο επίπεδο ζωής –δηλαδή κατανάλωσης- της Δύσης, επειδή είχε την τύχη να γνωρίσει πρώτη τη λογική, την επιστήμη και τη βιομηχανική επανάσταση.

Αλλά πέρα από τα βαριά φιλοσοφικά. Η Δύση παίρνει ανθρώπινους και φυσικούς πόρους και δίνει ψίχουλα. Τα ψίχουλα πια δεν φτάνουν. Εξάγει δημοκρατία με τον τρόπο των Αμερικανών στο Ιράκ. Διαπιστώνει τη σύγκρουση των πολιτισμών και δεν κάνει τίποτα για να την απαλύνει. Έχει μεγάλες δημοκρατικές ευαισθησίες, αλλά μόνον όταν τα καθεστώτα δεν την βολεύουν. Η αθλιότητα της Βόρειας Κορέας καταδικάζεται, η μόνη συγκρίσιμη αθλιότητα στον κόσμο, αυτή της Μιγιανμάρ, γίνεται ανεκτή. Το Ιράκ ήταν απαίσια δικτατορία, ο μεσαίωνας των Σαούντ στην ιδιόκτητη Αραβία τους είναι συμπαθής και συνεργάσιμη κυβέρνηση, σήμερα μάλιστα περπατάει πάνω σε κόκκινα χαλιά με τη βασιλική άμαξα στο Μπάκιγχαμ.

Με τον τρόπο αυτό, με στυγνή καταπίεση και πολύ μικρά, πολύ αργά βήματα από την άκρα εξαθλίωση, οι άνθρωποι θα φεύγουν. Θα φεύγουν μαζικά, με όποιο τρόπο μπορούν. Δεν θα είναι ο Πολωνός υδραυλικός. Θα είναι ο Ιρακινός αντάρτης, ο Κούρδος αυτονομιστής, ο Ινδονήσιος φανατικός, η Αφρικανή έφηβη που προτιμάει οποιαδήποτε άλλη κόλαση εκτός από εκείνη της οικογένειάς της. Μας αρέσει, δεν μας αρέσει, θα συμβαίνει.

«Η Ελλάδα δεν αντέχει άλλους λαθρομετανάστες». Η κα Μπακογιάννη, που το είπε μετά την κυβερνητική, έχει δίκιο. Αλλά είναι ένα δίκιο προσωρινό, χωρίς μέλλον. Η λογική του Σαρκοζί είναι εύλογη και βρίσκει ανταπόκριση στο κοινό των δυτικών κατώτερων στρωμάτων που είναι τα πρώτα που απειλούνται από την κοινωνική πίεση της μετανάστευσης. Η Ελλάδα που μέσα σε τρία χρόνια, από το 89 έως το 91, έγινε από χώρα μεταναστών ένα μικρό Έλλις Άιλαντ των Βαλκανίων, η Ελλάδα που υποδέχθηκε περισσότερους ξένους σε αναλογία με τον πληθυσμό της από οποιαδήποτε άλλη χώρα, και κατάφερε για λόγους συγκυρίας να τους αφομοιώσει σχετικά χωρίς κλυδωνισμούς, αποσπώντας οφέλη αλλά μεταθέτοντας τα προβλήματα, θα ζήσει αναγκαστικά σήμερα τους κραδασμούς της προσαρμογής στη νέα παγκόσμια πραγματικότητα. Το «δεν αντέχουμε άλλους» είναι σωστό, αλλά μπορεί να έχει πρακτική αξία μόνο για ένα μικρό διάστημα. Σε αυτό πρέπει να γίνουν άλλα πολλά, κάποια σε εθνική κλίμακα, αλλά τα περισσότερα σε ευρωπαϊκή και διεθνή, αν η Ελλάδα δεν θέλει να βρεθεί εκεί που πάντοτε –για γεωγραφικούς και ιστορικούς λόγους- βρισκόταν: στο σταυροδρόμι των μεταναστεύσεων. Χάρη και πρόκληση, σήμερα πάντως με όρους καλύτερους παρά οποτεδήποτε άλλοτε.

3 comments:

Anonymous said...

Περιεκτικός, μελετημένος, ισορροπημένος και ταυτόχρονα με την οπτική του αδυνάτου ο σημερινός "Σφυγμός" - το οποίον και ο κανών.
Ο Andrew Sims, policy director του βρετανικού New Economics Foundation προβλέπει ότι 50 εκατομμύρια άνθρωποι σ' όλο τον κόσμο θα χρειαστεί να ξεσπιτωθούν γύρω στο 2010 λόγω της ανόδου του επιπέδου της θάλασσας, της ερημοποίησης, των πλημμυρών και άλλων σοβαρών περιβαλλοντικών αλλαγών. Ο Sims έχει γράψει το βιβλίο "Environmental Refugees: The Case for Recognition". Οι περιβαλλοντικοί πρόσφυγες δεν αναγνωρίζονται σήμερα από τις παγκόσμιες συνθήκες και τη διεθνή κοινότητα και δεν είναι αποδέκτες οποιασδήποτε βοήθειας.
Στην ωραία μας χώρα απλώς εθελοτυφλούμε - όταν δεν "επικροτούμε" τις αγριότητες που αποκαλύπτονται, με τη σιωπή μας...

Anonymous said...

Δεν είναι φανερό ότι το επίπεδο ζωής μας οφείλεται στο γεγονός ότι συνειδητά κρατάμε στην υπανάπτυξη σχεδόν μια ολόκληρη ήπειρο, την Αφρική; Ο πλανήτης δεν αντέχει τόσο υψηλό επίπεδο κατανάλωσης από όλους τους κατοίκους του, άρα κάποιους τους εξαιρούμε, υπολογιστικά και βάσει σχεδίου, από τα αγαθά της ευημερίας μας. Η δε συζήτηση για την παγκόσμια διακυβέρνηση αφορά μόνο το κλάμπ ημών των "δυτικών" και το συντονισμό για την αυτοσυντήρησή μας.

Anonymous said...

Ξαναδιαβάζοντας το σχόλιό σας, μου ήρθε στο νου αυτό:
"Intellectual life is international. Only a period of discouragement, an age that has given up on itself, that wants to "preserve", that has been driven onto the defensive, can be intellectually nationalist. Such a period is essentially "conservative". A person who has progress in his heart is international". Ανήκει στον Robert Musil.
Ίσως σας ενδιέφερε επίσης να ρίξετε μια ματιά στο ποίημα του Auden "Refugee blues".
"Say this city has ten million souls,
Some are living in mansions, some are living in holes:
Yet there's no place for us, my dear, yet there's no place
for us.
Once we had a country and we thought it fair,
Look in the atlas and you'll find it there:
We cannot go there now, my dear, we cannot go there
now...