Θέλει το Γερμανό του

Πέμπτη 15 Νοεμβρίου – και το ελληνικό πολιτικό σύστημα έχει μια μεγάλη ευκαιρία με τη συζήτηση για το νέο εκλογικό νόμο. Έχει μια ευκαιρία να αποδείξει ότι συμβαδίζει με τις αναζητήσεις της χώρας και τις προσδοκίες για μια πραγματική προσαρμογή στη σύγχρονη ευρωπαϊκή προοπτική.

Θα ήταν άδικο και άτυχο να εκφυλιστεί αυτή η συζήτηση σε άλλη μια διαμάχη κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης για την πολιτική αξιοποίηση της συγκυρίας. Πολύ περισσότερο που στη συζήτηση έχει ουσιαστικά ήδη δηλώσει πως δεν μετέχει η Αριστερά, επιμένοντας στην παλιά, γνωστή και πάγια θέση της υπέρ της απλής –«απλή και άδολη» την έλεγαν παλιότερα- αναλογικής.

Αλλά η διεθνής εμπειρία κάτι μπορεί να μας λέει. Η απλή αναλογική με τη μορφή που την υποστηρίζει η ελληνική Αριστερά εφαρμόζεται σε μία και μόνη χώρα, από όσο γνωρίζω – το Ισραήλ. Δεν είναι τυχαίο πως πρόκειται για ένα απολύτως ομοιογενές εθνικά και θρησκευτικά κράτος (με αποκλεισμένους ένα εκατομμύριο Άραβες – αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία). Ένα κράτος φτιαγμένο για ένα λαό και μια θρησκεία. Τα εκλογικά συστήματα ενσωματώνουν τις ανάγκες των κρατών – το Ισραήλ έχει ενιαία εκλογική περιφέρεια για όλη τη χώρα. Μια λίστα από πάνω έως κάτω, που δείχνει πως πέρα και ανεξάρτητα από τις διαφορές τους, όλοι ανήκουν στην ίδια «ομάδα συμμετοχής». Η Αριστερά που επικροτεί και υπερασπίζεται την πολυπολιτισμικότητα θα διακρίνει ίσως κάποια στιγμή πως ίσως η απλή αναλογική να μην είναι σήμερα ούτε το μόνο, ούτε το καταλληλότερο σύστημα αντιπροσώπευσης μιας πολύχρωμης, αντιφατικής, όλο και πιο διαφορετικής στο εσωτερικό της κοινωνίας. Ή, πάντως, μπορεί κάποια στιγμή να αναγνωρίσει την αναγκαιότητα τουλάχιστον της συμμετοχής σε μια τέτοια συζήτηση.

Από την άλλη υπάρχουν τα δύο κόμματα εξουσίας – οι φορείς του δικομματισμού. Μειωμένος στα ποσοστά του στις εκλογές, αλλά πάντοτε ισχυρός, ο δικομματισμός έχει να απαντήσει στο ερώτημα εάν μπορεί να ανακαινιστεί ή θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει το αίτημα του διπολισμού – δηλαδή ενός συστήματος με περισσότερους κομματικούς φορείς και μικρότερα μεγάλα κόμματα, με ακόμη μικρότερα που θα είναι φυσικοί, αλλά όχι αναγκαστικοί, σύμμαχοι και κυβερνητικοί εταίροι τους. Συμβαίνει στη Γερμανία και δεν είναι τυχαίο ότι σήμερα συζητάμε το γερμανικό μοντέλο.

Το γερμανικό μοντέλο, φυσικά, απαιτεί κάποια γερμανική διοικητική πειθαρχία. Μια αντιστοίχιση με την κρατική δομή. Θα παραήταν βαλκανική εκδοχή να παραστήσουμε ότι μπορεί να έχουμε γερμανικό μοντέλο για τις εκλογές, αλλά να αρνηθούμε ότι συμβαδίζει αναγκαστικά με τον Καποδίστρια 2. Και, αφού αυτό είναι σχεδόν υποχρεωτικό, είναι προφανώς μια μεγάλη ευκαιρία για την μείζονα διοικητική αναδιάρθρωση, την πραγματική αποκέντρωση που προϋποθέτει μεγέθυνση των περιφερειών, ώστε να λειτουργεί πραγματικά μια κρατική δομή σε περιφερειακό επίπεδο, και απάλειψη νομαρχών, επάρχων και τα ρέστα, δηλαδή των μηχανισμών, εκτός από τα άλλα, με τον οποίο διαχέεται η κρατική διαφθορά από το κέντρο στην περιφέρεια και εισάγεται ο τοπικισμός και το παζάρι με τα κάθε είδους συμφέροντα των τοπικών κοινωνιών προς την κεντρική διοίκηση.

Γερμανικό μοντέλο χρειάζεται μερικές γερμανικές αποφάσεις.