Καλημέρα θλίψη

Πέμπτη 27 Σεπτεμβρίου – και στην πολιτική χρειάζεται ψυχρή λογική και ανάλυση. Αλλά υπάρχουν και τα αισθήματα και τα συναισθήματα. Κανείς δεν μπορεί να τα παραγνωρίζει. Όχι μόνο γιατί αποτυπώνουν μια πραγματικότητα. Αλλά και γιατί διαμορφώνουν, επίσης, την πραγματικότητα.

Σήμερα το πρωί ο κ. Καραμανλής θα πάει στο γραφείο του στο Μέγαρο Μαξίμου. Είναι ένας πρωθυπουργός που προέρχεται από μια άνετη εκλογική νίκη. Είναι όμως επίσης ένας πρωθυπουργός που έχει μπροστά του τρεις ημέρες προγραμματικών δηλώσεων, που θεωρητικά θα έπρεπε να είναι γι’αυτόν μια πολιτική δοκιμασία. Έχει μια ισχνή κοινοβουλευτική πλειοψηφία, μόλις δύο εδρών. Έχει για πρώτη φορά τον πονοκέφαλο μιας εθνικολαϊκής αντιπολίτευσης από τα δεξιά του. Έχει υποσχεθεί πολλά, έχει μεγάλες εκκρεμότητες που ανοίγουν κοινωνικά μέτωπα, όπως το ασφαλιστικό, έχει κρίσιμες αποφάσεις ενώπιόν του, όπως για το μακεδονικό ζήτημα. Πώς θα πάει σήμερα στο γραφείο του ο κ. Καραμανλής; Θα είναι σύννους και περίφροντις; Θα είναι βαριά προβληματισμένος για το τι θα συναντήσει στη Βουλή; Θα τον συνέχει άραγε κάποια αγωνία για το εάν θα πιεστεί ή για το τι θα υποστεί στη Βουλή;

Ή μήπως ο κ. Καραμανλής θα μπει στο γραφείο του άνετος, εύχαρις και χαμογελαστός – γιατί η ευγένεια δεν θέλει να καταγράψουν οι κάμερες τον πρωθυπουργό σκασμένο στα γέλια; Μήπως θα γράφει προσπαθώντας να συγκρατήσει την ευδιαθεσία του, μήπως θα διακόπτει για να αναπέμψει δεήσεις στην καλή τύχη, αυτή που του χάρισε μερικές απρόσμενες ευτυχισμένες μέρες, αν όχι μερικούς απρόσμενους ευτυχισμένους μήνες, αν όχι μερικά απρόσμενα ευτυχισμένα χρόνια.

Στην πολιτική υπάρχουν και τα αισθήματα. Κάπου δυόμισυ εκατομμύρια άνθρωποι, άλλοι με ενθουσιασμό και αισιοδοξία, άλλοι με αυτοσυγκράτηση και με μισή καρδιά, πάντως πήγαν πριν από δέκα μέρες και ψήφισαν το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης – αν και οι πλείστοι ήσαν πεπεισμένοι ότι θα παρέμενε στην αντιπολίτευση. Ήταν ψήφος πολιτικής συνείδησης περισσότερο παρά ψήφος προσδοκίας για την εξουσία. Πολλοί από αυτούς έχουν εκδηλωθεί δημόσια – στο δικό τους κοινωνικό περίγυρο, το γραφείο, το καφενείο, την παρέα. Οι άνθρωποι δεν ζουν μόνοι τους, και στην Ελλάδα δεν ζουν όπως στη δυτική Ευρώπη όπου μπορεί να έχεις φίλους παμπάλαιους και να μην ξέρεις τις πολιτικές τους πεποιθήσεις. Εδώ οι άνθρωποι εκφράζονται και αυτοί εκφράστηκαν.

Καλά, αυτούς δεν τους σκέφτεται κανείς. Δεν είναι ζήτημα η ήττα. Στις εκλογές ποτέ δεν νικούν όλοι – πάντα κάποιος χάνει. Αλλά είναι άλλο η ήττα και άλλο να υποχρεώνεται ένας άνθρωπος χωρίς συμφέρον να υφίσταται τη φιλική ή λιγότερο φιλική χλεύη του περιβάλλοντός του.

Τα συναισθήματα έχουν πολιτικό βάρος. Μπορεί κανείς να διαγνώσει την κατάστασή του κοιτάζοντας τον αντίπαλό του. Αν το δει να είναι σύννους και περίφροντις, αν δει πως εμπνέει σεβασμό, αν δει πως τον συνέχει φόβος, είναι η φυσιολογική κατάσταση, η απαίτηση και η προϋπόθεση της λειτουργίας του δημοκρατικού συστήματος και του δημόσιου ελέγχου. Αν πάλι δει πως ο αντίπαλος είναι άνετος, χαμογελαστός και περιπαικτικός, αν διολισθαίνει προς το να γίνει όχι αντίπαλος αλλά περίγελως, επείγει να βγάλει κανείς τα συμπεράσματά του.

Γιατί στο τέλος του έργου δεν υπάρχει πάντα εγγυημένο χάπι έντ και οι θεατές δεν είναι δεσμώτες.