Δύσκολοι καιροί για πρίγκηπες

Τετάρτη 17 Σεπτεμβρίου – και στο «Μικρό Πρίγκηπα» υπάρχει μια ωραία πολιτική ιστορία. Ο μικρός πρίγκηπας πηγαίνει σε ένα πλανήτη όπου κατοικεί μόνον ένας βασιλιάς. Ό,τι λέει, γίνεται. Όλο το σύμπαν τον υπακούει. Ο πλανήτης είναι μικρός και γυρίζει γρήγορα. Κάθε τόσο ο βασιλιάς δίνει μια εντολή. «Ήλιε, ανάτειλε», λέει, και ο ήλιος ανατέλλει. «Ήλιε, βασίλεψε», λέει, και αμέσως ο ήλιος δύει. Ο μικρός πρίγκηπας εντυπωσιάζεται. Πραγματικά μεγάλος αφέντης του κόσμου είναι αυτός.

Μέχρι που αποφασίζει να ζητήσει μια χάρη. «Σε παρακαλώ», του λέει, «μου αρέσουν τα ηλιοβασιλέματα. Κάνε να δύσει αμέσως τώρα ο ήλιος». Ο βασιλιάς τον κοιτάζει περίεργα. «Α», του λέει, «δεν είναι έτσι τα πράγματα. Οι εντολές μου εκτελούνται αμέσως. Αλλιώς, τι βασιλιάς θα ήμουν; Οπότε δίνω διαταγή να ανατείλει ο ήλιος μόνο νωρίς το πρωί, και εντολή να δύσει το βράδυ. Όλα γίνονται ρολόι, όπως τα ζητάω». Ο μικρός πρίγκηπας απογοητεύτηκε, όπως απογοητευμένοι είναι σήμερα όσοι πίστευαν πως υπάρχουν βασιλιάδες και πρίγκηπες που δεν θα δύσουν ποτέ.

Ο βασιλιάς του είχε δώσει ένα δωρεάν μάθημα για την αξία του τάιμινγκ στην πολιτική. Όταν δίνεις τη σωστή εντολή, στη σωστή ώρα, είσαι άρχοντας. Την ίδια ακριβώς εντολή, αν τη δώσεις λάθος στιγμή, είναι άχρηστη, ορισμένες φορές και βλαβερή. Ο Κώστας Καραμανλής επί εννέα χρόνια σχεδόν –από το Δεκέμβρη του 99 που πήρε την απόφαση να υποστηρίξει τότε μια δεύτερη θητεία Στεφανόπουλου στην προεδρία ύστερα από μήνες αμφιταλάντευσης- είναι σταθερά ο άρχων του πολιτικού χρόνου. Συγχρονίστηκε σε κάθε περίπτωση με τη φορά των πραγμάτων. Κέρδισε το λεγόμενο «μομέντουμ» της πτώσης του Χρηματιστηρίου για να φέρει το 2000 σχεδόν στα ίσα μια χαμένη εκλογή, και από τότε πήγαινε πάντοτε καβάλα στο πολιτικό ρεύμα, καταλαβαίνοντας νωρίς προς τα πού θα κινηθούν οι διαθέσεις της κοινωνίας και κεφαλαιοποιώντας την ταύτισή του με τις τάσεις της. Συνέβη με τα συνθήματά του τη δεύτερη τετραετία Σημίτη, όπως για την «αναδόμηση του κράτους», συνέβη με το δημοψήφισμα στην Κύπρο, συνέβη ακόμη και με την εύστοχη (αν και διόλου εύλογη) απογραφή στην οικονομία. Η έγκαιρη διάγνωση των κατευθύνσεων στα υπόγεια ρεύματα της Ελλάδας του εξασφάλισε ένα ογκώδες πολιτικό και προσωπικό κεφάλαιο.

Αλλά, όπως μαθαίνουν πληρώνοντας και οι Αμερικανοί, κανένα κεφάλαιο αφημένο στην τράπεζα δεν είναι ασφαλές, όσο μεγάλη κι αν είναι. Κι όσο πολλοί είναι οι εύκολοι δανειστές στις καλές μέρες, τόσο γρήγορα εξαφανίζονται στη δύσκολη ώρα, όταν γυρίσει ο τροχός της τύχης. Για πρώτη φορά, ο κ. Καραμανλής δείχνει να μην έχει απόλυτη αίσθηση του πολιτικού χρόνου. Πήγε στην Έκθεση Θεσσαλονίκης πιστεύοντας ότι μπορούσε να καλύψει το Γιώργο Βουλγαράκη και να μπει ο ίδιος μπροστά, ακριβώς επειδή πίστευε ότι τον ίδιο δεν τον αγγίζει τίποτα και η προσωπική του εγγύηση αρκεί για τους πάντες και για τα πάντα. Έως πρόσφατα ίσως, τώρα όχι. Την ίδια μέρα, οι δημοσκοπήσεις ανεδείκνυαν αίτημα ανασχηματισμού. Ούτε αποπομπές, ούτε αλλαγές. Την επομένη οι δημοσκοπήσεις έγραφαν μαύρο. Χρειάστηκαν πέντε μέρες για να φύγει ο Βουλγαράκης. Κι όπως ήταν επόμενο, όταν συνέβη, οι μετρήσεις έγραψαν πως η κίνηση είχε προεξοφληθεί σαν ομόλογο της Lehman και είχε αξία μηδέν στην αγορά.

Τώρα του ζητούν και πάλι ανασχηματισμό. Εάν δεν τον κάνει, είναι μια απόφαση. Εάν τον κάνει, είναι μια κίνηση. Εάν τον ταλαιπωρήσει και τελικώς αναγκαστεί να τον κάνει θα είναι ένα ακόμη λάθος. Δεν θα έχει αποτέλεσμα. Και όταν αυτό επαναληφθεί μία και δύο και τρεις φορές, στο τέλος η εγγραφή στη συνείδηση της κοινωνίας θα έχει αποσυνδεθεί από τις κινήσεις στο πολιτικό προσκήνιο. Όπως έχει ο ίδιος δει να συμβαίνει στον αντίπαλό του στο πρόσφατο παρελθόν, κάποια στιγμή μπορεί να μην γράφει τίποτα, ό,τι κι αν κάνει.