Blogging: η βαλκανική εκδοχή

Τρίτη 26 Φεβρουαρίου – και, καλώς ή κακώς, οκτώ στους δέκα Έλληνες άκουσαν για πρώτη φορά στη ζωή τους τη λέξη blog το τελευταίο διήμερο από τις ειδήσεις. Και συνεπέραναν ότι ιστολόγιο ίσον εκβιαστολόγιο.

Δεν είναι έτσι. Πρώτα από όλα, κάθε νέο μέσο περνά τις ασθένειες της παιδικής του ηλικίας. Συνέβη με τις εφημερίδες, συνέβη με τα ηλεκτρονικά μέσα (το ραδιόφωνο, ας πούμε ένα κλασικό παράδειγμα, συνέβαλε τα μέγιστα στην άνοδο του ναζισμού), συμβαίνει τώρα με τα μέσα της αμφίδρομης και επιλεκτικής επικοινωνίας. Αλλά δεν είναι μόνον αυτό. Για τις περισσότερες παθογένειες που ξεπηδούν αυτές τις μέρες και στην Ελλάδα, με τη γνωστή χαρακτηριστική καθυστέρηση, η ευθύνη δεν ανήκει ούτε στο μέσο και τη φύση του (θα ήταν καθαρή κοινοτοπία να επισημάνουμε πως το Ίντερνετ από μόνο του δεν είναι ούτε καλό, ούτε κακό), όπως δεν ανήκουν και στους χρήστες του συγκεκριμένου μέσου. Πρόκειται για μεταφορά παθογένειας από το κατεστημένο της ενημέρωσης.

Είναι η πολλοστή φορά το τελευταίο διάστημα που αναγκαζόμαστε να μιλήσουμε για τη δουλειά μας και αυτό από μόνο του είναι ανησυχητικό. Είναι όμως εξίσου αναγκαίο.
Τρία σημεία. Πρώτον: η διακίνηση της πληροφορίας στο διαδίκτυο είναι πράγματι ανεξέλεγκτη. Αλλά, όπως πληροφορήθηκαν μερικοί μαθητευόμενοι μάγοι, λιγότερο ανεξέλεγκτη από όσο νομίζουν και ελπίζουν οι κακοποιοί που πέρασαν γρήγορα στην ηλεκτρονική φάση απολύτως παραδοσιακών κακουργημάτων.

Δεύτερον: Η ανωνυμία είναι διαφορετική στο διαδίκτυο και διαφορετική στα άλλα μέσα ενημέρωσης. Αυτό συμβαίνει επειδή τηλεοράσεις, ραδιόφωνα, εφημερίδες και άλλα έντυπα έχουν δηλωμένη βάση και δηλωμένη σύνταξη. Μπορεί τα κείμενα να φέρουν ή να μην φέρουν υπογραφή (υπάρχουν περιοδικά κύρους και παγκόσμιας εμβέλειας όπως ο Εκόνομιστ που δεν έχουν καμμία υπογραφή συντάκτη), αλλά η ευθύνη της δημοσίευσης ανήκει στη διεύθυνση. Για να έχει αξιοπιστία μια πληροφορία, χρειάζεται να υπάρχει ανάληψη της τελικής ευθύνης γι’αυτήν – τα υπόλοιπα είναι άνευ δημόσιας σημασίας και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζονται.

Τρίτο – και νομίζω σημαντικότερο: πληροφορίες σε ποσότητα και ποιότητα αξιοποιήσιμη έχουν οι δημοσιογράφοι. Ούτε άλλοι μπλόγκερ, ούτε ο κάθε ερασιτέχνης, που μπορεί να βγάλει μια μεγάλη είδηση, αλλά δεν μπορεί να τροφοδοτεί το κοινό με ειδήσεις. Και υπάρχει τα τελευταία χρόνια μια φάμπρικα που δείχνει την έκπτωση του επαγγέλματος, αυτή που κυρίως πρέπει να μας απασχολεί. Η φάμπρικα αυτή στηρίζεται στην ιδέα της απόδοσης. Αφού αποδίδουμε μια είδηση σε άλλη πηγή, νίπτουμε τα χείρας μας και ευθύνην ουκ έχομεν. Την αποτυπώνει η απίστευτη φράση "το λέει το ρεπορτάζ" - όχι ο ρεπόρτερ (γιατί άραγε υπάρχει;) αλλά το ανώνυμο, απροσδιόριστο και βολικά ανεύθυνο "ρεπορτάζ". Η αυτοκατάργηση του δημοσιογράφου γίνεται πρακτική αποδεκτή από τους θεατές/ακροατές του και, εντελώς ασύλληπτο αυτό, από τους αρχισυντάκτες και το μέσο του.

Ε, αυτή η φάμπρικα πρέπει να κοπεί με αρμοδιότητα των επαγγελματιών δημοσιογράφων. Γιατί είτε αφήνει να περάσουν ως ειδήσεις, επενδεδυμένα το κύρος του μέσου που τις αναδημοσιεύσει, κάθε είδους φληναφήματα, είτε γιατί υποδεικνύει μια εύκολη παρακαμπτήριο σε κάθε είδους αλιτήριους εκβιαστές: γράφουμε κάτι σε ένα ανώνυμο μπλογκ και μετά το αναδημοσιεύουμε ως πληροφορία, όχι δική μας, προς Θεού, αλλά κατ’ επίκληση του μπλογκ.

Γι’ αυτό, πέρα από τις νομοθετικές ρυθμίσεις που ανακοίνωσε η κυβέρνηση και οι οποίες στο χώρο του διαδικτύου έχουν ελάχιστη αποτελεσματικότητα, πέρα από τα όσα ανήκουν ήδη στην αρμοδιότητα της δικαιοσύνης, η Ένωση Συντακτών έχει και λόγο και υποχρέωση να ασχοληθεί με την υπόθεση του press-gr και των άλλων blogspot ή wordpress ή ό,τι άλλο φανταστείτε και, επίσης, να βρει τρόπους να εντάξει τους επαγγελματίες δημοσιογράφους του Ίντερνετ στους κόλπους της, και για λόγους διαχωρισμού από τους υπόλοιπους.