Πρίστινα, Σκόπια, Λευκωσία

Δευτέρα 18 Φεβρουαρίου – και ψυχρές αέριες μάζες σκεπάζουν τη χώρα και ολόκληρη την περιοχή. Το χιόνι στους δρόμους θα λιώσει αλλά ο πάγος είναι πιο επικίνδυνος. Και ο πάγος που δημιουργούν για το επόμενο διάστημα μια σειρά από εξελίξεις αυτού του Σαββατοκύριακου θα κρατάει για καιρό ολισθηρό το οδόστρωμα σε μια σειρά από κρίσιμα θέματα.

Πραγματικά, εδώ και σχεδόν είκοσι χρόνια η Ελλάδα δεν είχε αντιμετωπίσει τόσες ταυτόχρονες προκλήσεις σε άμεσα ζητήματα της εξωτερικής της πολιτικής. Η συγκυρία είναι βέβαια διαφορετική, αλλά οι απαιτήσεις δεν είναι γι’αυτό λιγότερες.

Πρώτα από όλα υπάρχει το χαμηλό βαρομετρικό που εγκαθιστά στα Βαλκάνια η απόφαση της κήρυξης της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου. Είναι αλήθεια πως ένα διεθνές προτεκτοράτο αποτελεί αφύσικο μόρφωμα και δεν θα μπορούσε να παρατείνεται επ’άπειρο. Είναι επίσης αλήθεια ότι για πρώτη φορά μεταπολεμικά η διεθνής κοινότητα σχεδόν στο σύνολό της, και ασφαλώς η Δύση, αποδέχεται την απόσχιση μέσα από τον πόλεμο και την κατάργηση με μη ειρηνικά μέσα της εθνικής κυριαρχίας ενός αναγνωρισμένου κράτους.

Για την Ελλάδα, είναι ακόμη περισσότερο ανησυχητικό ότι αυτές τις τελευταίες μέρες μια αναλογία που γνώριζαν ασφαλώς σε όλα τα διπλωματικά γραφεία, αυτή του Κοσσόβου με τα κατεχόμενα της Κύπρου, ακούστηκε δημόσια, ως πολιτικό επιχείρημα και μάλιστα σε επίπεδο κορυφής: πρώτα από το Βλαντιμίρ Πούτιν, μετά από το Σέρβο πρόεδρο Τάντιτς.

Την ίδια ώρα, η Ελλάδα έχει να πάρει μια δύσκολη απόφαση για ένα αγκάθι που αβελτηρίες και εξαλλοσύνες μιας άλλης εποχής –λιγότερο ηρωικής από ό,τι φαινόταν και περισσότερο επικίνδυνης από ό,τι είχαμε τότε πιστέψει- έχουν εγκαταστήσει στην καρδιά της εξωτερικής της πολιτικής. Το ζήτημα πια για τα Σκόπια και το όνομα της χώρας τους φτάνει στο τέλος: η Ελλάδα στην ουσία έχει πια μόνον μία επιλογή. Να δώσει τώρα, την ύστατη ώρα, και αντιλαμβανόμενη τα βάρη του παλιού αυτοχειριασμού, της εποχής των συλλαλητηρίων, για μια ονομασία που θα της δημιουργεί τα λιγότερα δυνατά προβλήματα στο μέλλον ή, εάν διαπιστώσει πως ούτε αυτό δεν είναι εφικτό πια, να δώσει μια μάχη αξιοπρέπειας, αλλά όχι και διπλωματικών προσδοκιών. Με το Κόσσοβο να είναι στο κέντρο των ανησυχιών και του ενδιαφέροντος δίνεται μια τελευταία ευκαιρία, αλλά αυξάνει και η πίεση.

Και την ίδια ώρα, στην Κύπρο, που άκουσε να παρομοιάζεται με Κόσσοβο (παραπέμποντας σε αποδοχή της ντε φάκτο κατάστασης) έγινε μια μεγάλη πολιτική ανατροπή. Η ήττα του Τάσσου Παπαδόπουλου φέρνει έτσι κι αλλιώς στην προεδρία έναν άνθρωπο με σαφώς καλύτερη εικόνα στη διεθνή κοινότητα και με πολύ καλύτερες δυνατότητες χειρισμών. Αυτό που ασφαλώς, όμως, πρέπει να καταστεί σαφές από την αρχή είναι ότι η Κύπρος, και η Ελλάδα επίσης, δεν σκέπτονται να στείλουν το λάθος μήνυμα: η επιλογή είναι επιλογή συνεννόησης, αλλά όχι επιλογή λευκής επιταγής. Ότι ο νέος πρόεδρος θα θέλει να ακούσει και να μιλήσει, αλλά δεν πρέπει να εκληφθεί η εκλογή του ως ευκαιρία για κλιμάκωση πιέσεων. Και ότι οι παράγοντες που θα ήθελαν μια ηπιότερη στάση από εκείνη του Τάσσου, καλό θα ήταν να μην πιέσουν, να μην εκθέσουν και να μην παρανοήσουν το διάδοχό του ως δεκτικό σε πιέσεις, που άλλωστε δεν έχει κανένα λόγο να αποδεχθεί υποθηκεύοντας από την αρχή την προεδρία του.

Ο δρόμος θα γλιστράει για καιρό ακόμη…