Ποιός αποφασίζει;

Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου – και για τέταρτη φορά χτες συνδικαλιστές της ΔΕΗ εμπόδισαν τη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας. Κανένας δεν συγκινήθηκε, η κυβέρνηση δεν είπε κιχ, η αντιπολίτευση ήταν εκεί μαζί τους, δεν τρέχει κάστανο… Αυτή είναι η φυσιολογική κατάσταση των πραγμάτων. Ως εκ τούτου έχουμε κάνει λάθος στη διατύπωση: δεν πρόκειται περί εταιρείας. Πρόκειται περί ενός παλαιού κομματικού και συνδικαλιστικού φέουδου, το οποίο έχει μετατραπεί σε κάτι ενδιάμεσο και απροσδιόριστο, που δεν ανήκει σε κανέναν, ένα no man’s land, όπου συγκρούονται σε μια μάχη οπισθοφυλακών οι παλαιοί συνιδιοκτήτες, κόμματα και συνδικάτα. Ασφαλώς με τους όρους αυτούς δεν πρόκειται για «εταιρεία».

Αλλά η ΔΕΗ είναι η μεγαλύτερη ελληνική επιχείρηση. Και οι στρατηγικές της αποφάσεις είναι μείζον πολιτικό ζήτημα. Αλλά ούτε η κυβέρνηση, ούτε η αντιπολίτευση (και εννοώ κανένα από τα κόμματα της αντιπολίτευσης) δεν έχει διάθεση να θέσει ενώπιον των πολιτών ένα απλό, σαφές και πραγματικό δίλημμα. Η ενέργεια είναι μια ζωτική ανάγκη. Θα χρειαστούμε και θα χρειαζόμαστε όλο και περισσότερη. Η ενέργεια είναι επίσης βρώμικη στις ποσότητες που τη χρειαζόμαστε – οι εναλλακτικές μορφές είναι άριστες και πρέπει να ενισχυθούν, αλλά από τεχνολογική άποψη δεν είμαστε ακόμη στη φάση της απεξάρτησης από τα ρυπογόνα καύσιμα.

Οι πολίτες, αφού θέλουν να αποφασίζουν, και καλώς διεκδικούν αυτό το δικαίωμα, μπορούν να έχουν και λόγο και την ωριμότητα να κρίνουν. Η ενέργεια τα επόμενα χρόνια, με τα σημερινά δεδομένα, θα είναι ή πιο βρώμικη και πιο φτηνή ή πιο καθαρή και πιο ακριβή. Δεν μπορούμε να δούμε την απλή αυτή αλήθεια; Και να πάρουν τότε όλοι θέση, με ξεκάθαρο τρόπο. Έχω την εντύπωση πως, εάν ενημερωθούν και εάν ερωτηθούν, οι πολίτες στην πλειοψηφία τους θα κάνουν την πιο δύσκολη, την πιο τολμηρή και την πιο υπεύθυνη επιλογή. Έχω την εντύπωση πως εάν τεθούν μπροστά στο ερώτημα, θα αναδεχθούν το πρόσθετο κόστος.

Και τότε μια κυβέρνηση και ένα πολιτικό σύστημα θα μπορεί να πει πως πράγματι ακούει και συναποφασίζει με την περίφημη κοινωνία των πολιτών. Δεν θα χρειάζεται να απολογείται, ούτε να ζει με τη διαρκή υπόνοια πως οι αποφάσεις –όπως πολύ συχνά συνέβη στο παρελθόν- ήταν αποτέλεσμα κυβερνώσας και διακομματικής διαφθοράς και υστερόβουλων υπολογισμών. Μια διοίκηση, όποια και εάν είναι, δεν μπορεί να αναλάβει το βάρος μιας τέτοιας απόφασης. Δουλειά της διοίκησης είναι να αποφασίζει με εταιρικό κριτήριο. Η υπόθεση εδώ υπερβαίνει κατά πολύ την αρμοδιότητα και της ίδιας της ΔΕΗ. Δεν αφορά την επιχείρηση, αφορά τη χώρα και τις κεντρικές, στρατηγικές της επιλογές. Με το λιθάνθρακα ασφαλώς θα πληρώνουμε λιγότερο το ρεύμα – και εάν αυτό θέλουμε, αυτή είναι η λύση. Αλλά κανείς δεν μπορεί να στερήσει από την κοινωνία το δικαίωμα, εάν κρίνει έτσι, να επιλέξει κάτι ακριβότερο και καθαρότερο. Κανείς δεν μπορεί να στερήσει από τους πολίτες το δικαίωμα να πληρώσουν για να διαλέξουν και να διαλέξουν να πληρώσουν. Και ασφαλώς δεν μπορεί να αποφασίζουν οι συνδικαλιστές πώς θα επενδύσει η ΔΕΗ, όπως δεν μπορούν να αποφασίζουν οι μηχανοδηγοί, που απεργούν σήμερα, πού θα πηγαίνει και πότε το Μετρό…

Όσο για την ιδέα του κ. Αθανασόπουλου να συγκρίνει το διοξείδιο του άνθρακα από τις τσιμινιέρες του με το ανθρακικό στη γκαζόζα, από χημική άποψη μπορεί να έχει δίκιο, από πολιτική άποψη πάντως αποτελεί διεκδίκηση του δικαιώματος στην αυτογελοιοποίηση. Και μια φράση μπορεί να επηρεάσει καθοριστικά, μέσα από την εικόνα στην κοινή γνώμη, μεγάλες αποφάσεις, οπότε καλύτερα να σκέπτεται πριν βουτήξει το καλαμάκι του στο μελάνι και πάρει το μικρόφωνο για να πει κάτι έξυπνο…