Αναζητώντας τα όρια της πρόκλησης

Τετάρτη 14 Νοεμβρίου – και σε φάση αποτοξίνωσης από την υπερκατανάλωση εγχώριων πολιτικών αναλύσεων, έρριξα μια ματιά χτες στη Χέραλντ Τρίμπιουν για να δούμε και τι γίνεται πέρα από το μικρόκοσμό μας. Και το πρώτο θέμα της μου έκανε πραγματικά τεράστια εντύπωση. Η είδηση έγινε φυσικά παντού γνωστή. Ένας Άραβας με έναν ουρανοξύστη πετροδολλάρια για προσωπική περιουσία αποφάσισε ότι θέλει κάτι άνετο για να πετάγεται από το Ντουμπάι ή το Κατάρ μέχρι το Λονδίνο για ψώνια και για κανένα ουίσκι που απαγορεύεται στα πάτρια. Σκέφθηκε, λοιπόν, ότι αυτά τα Gulfstream, τα Embraer και τα Falcon δεν είναι άσχημα αλλά είναι κάπως στενά. Το C-130 είναι «άβολο και θορυβώδες», όπως ορισμένοι θα θυμούνται από παλιότερα. Παράγγειλε, λοιπόν, στην Airbus κάτι πιο ευρύχωρο – ένα Α380. Είναι το καινούργιο μοντέλο της, το περίφημο διώροφο αεροπλάνο που θα μπορεί να μεταφέρει μέχρι και 850 επιβάτες. Ο σεϊχης θα το έχει για τον ίδιο και την οικογένεια – που πόσο μεγάλο να είναι το χαρέμι…

Μέχρις εδώ καλά. Υπάρχουν εκκεντρικοί και υπάρχουν και πολλά λεφτά. Αλλά στο άρθρο της Τρίμπιουν υπήρχε μια καταπληκτική φράση. Η πληροφορία πως η εταιρεία Αίρμπας «βλέπει να υπάρχει αγορά για ιδιωτικά Α380» - αεροπλάνο που κοστίζει 230 εκατομμύρια ευρώ, χώρια τα έξτρα που θα παραγγείλει ασφαλώς όποιος ακούσει το «με γεια σας». «Υπάρχει αγορά» δεν σημαίνει φυσικά ουρές. Σημαίνει όμως ότι ο σείχης δεν είναι μεμονωμένη περίπτωση, και δεν είναι μόνο τα πετροδολλάρια.

Ένας αριθμός ανθρώπων συγκεντρώνει πια στα χέρια του πλούτο ιλιγγιώδη, που αρχίζει να δημιουργεί μια στρέβλωση παγκόσμιας κλίμακας. Η προκλητική συσσώρευση πλούτου συνδέεται ασφαλώς με την παγκοσμιοποίηση της επιχειρηματικότητας αλλά, ταυτόχρονα, και με την αδυναμία να ελεγχθεί η μετακίνηση των κεφαλαίων – άρα και να φορολογηθούν. Το προβάδισμα της οικονομίας στην παγκοσμιοποίηση έναντι της πολιτικής συνεργασίας ανοίγει ευκαιρίες όχι απλώς κέρδους, αλλά εκρηκτικής συγκέντρωσης πλούτου στα χέρια των ολίγων, των λιγότερων, των ολίγιστων.

Όχι πως δεν υπήρχαν πλούσιοι παλιότερα – την εποχή, ας πούμε, της γέννησης του εταιρικού φαινομένου στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σε αναλογικούς όρους κανείς ποτέ δεν υπήρξε πλουσιότερος από τους Ροκφέλλερ. Αλλά το πράγμα πια αποκτά αφενός παγκόσμια διάσταση και αφετέρου επεκτείνεται σε μια ομάδα –και όχι σε περιπτώσεις- ανθρώπων που σε κάθε χώρα και πέρα από χώρες παίρνουν στα χέρια τους κεφάλαια που ποτέ στο παρελθόν δεν υπήρξαν αντικείμενο διαχείρισης από άτομα χωρίς θεσμική και γεωγραφική αναφορά.

Ο όγκος του χρήματος και η κίνησή του, με τις ανατροπές παραδοσιακών καταστάσεων και τις κοινωνικές παρενέργειες, είναι το μεγάλο φαινόμενο της εποχής. Και, όπως αρχίζουμε να μαθαίνουμε από την αγορά, η Ελλάδα δεν είναι πια ούτε τόσο μικρή στην οικονομία της, ούτε τόσο προστατευμένη ώστε να αισθάνεται ότι τέτοια «πολυτελή» θέματα δεν την αφορούν.