Δευτέρα 6 Οκτωβρίου – και μια φορά κι έναν καιρό πιστεύαμε ότι η ενιαία Ευρώπη υπάρχει. Σε κάθε κρίση, διαπιστώνουμε ότι η ενωμένη Ευρώπη είναι περισσότερο φιλοδοξία, παρά πολιτική πραγματικότητα.
Το πρόβλημα είναι στις κρίσεις. Όταν όλα πηγαίνουν καλά, στις Βρυξέλλες έχει πάρτυ. Για την ακρίβεια, business as usual. Συμβούλια, επιτροπές, εκθέσεις, γνωμοδοτήσεις, ντιρεκτίβες. Όταν προκύψει μια διεθνής κρίση, είτε αυτή είναι πολιτική, στρατιωτική είτε οικονομική, τα συμπτώματα είναι πανομοιότυπα. Οι κυβερνήσεις θυμούνται ξανά ποιοι τους ψηφίζουν για να πηγαίνουν στις Βρυξέλλες και βάζουν τις εθνικές τους προτεραιότητες πάνω από το κοινό ευρωπαϊκό συμφέρον – ΑΝ υποθέσουμε ότι υπάρχει κοινοτικό συμφέρον, που είναι εξαιρετικά αμφίβολο.
Συνέβη στην κρίση του Ιράκ, συμβαίνει ξανά σήμερα με την κρίση των χρηματιστηρίων. Η κα Μέρκελ το είπε με τευτονική κομψότητα: ο καθένας για τον εαυτό του. Όταν μια τράπεζα κινδυνεύει, θα τη σώζει η χώρα της. Αυτό, πέρα από τη σοκαριστική σκληρότητα της διατύπωσης, έχει δύο ενδιαφέρουσες πτυχές. Η πρώτη είναι η διάψευση του μύθου πως το κεφάλαιο έχει γίνει παγκόσμιο, πως έχει χάσει εντελώς το εθνικό του χρώμα, πως δεν έχει νόημα να συζητάει κανείς για εθνικές αστικές τάξεις μέσα σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία, πως ειδικά οι τράπεζες κινούνται όπως και τα χρηματιστηριακά κεφάλαια πάνω από τα σύνορα. Και το παράδειγμα ήταν ακριβώς τα σημερινά ναυάγια. Τι ήταν, ας πούμε, η Fortis όταν αγόρασε την ABN-AMRO, τη μεγαλύτερη τράπεζα της Ολλανδίας; Βελγική ή ολλανδική; Ή, αν θέλετε ένα πιο κοντινό παράδειγμα, θα μπορούσε αύριο η Εθνική μας Τράπεζα να πάψει να είναι Εθνική, αν αγόραζε μετά τη Finansbank στην Τουρκία και μερικές αντίστοιχου μεγέθους σε άλλες χώρες. Πόσο ελληνική θα ήταν τότε; Και πόσο νομιμοποιείται η Ελλάδα και η κυβέρνησή της, πέρα και ανεξάρτητα από τους μετόχους της, διαφορετικούς κάθε μέρα συναλλαγών, να την αντιμετωπίζει σαν ελληνική; Η απάντηση είναι «απολύτως». Την έδωσε η κυρία Μέρκελ – που δεν είναι δα και η Ρόζα Λούξεμπουργκ. Την έδωσε τόσο κοφτά και κατηγορηματικά, που νομίζω ότι για την ώρα κλείνει τη συζήτηση, τουλάχιστον στην Ευρώπη.
Το δεύτερο ενδιαφέρον συμπεράσμα από αυτές τις εξελίξεις αφορά την έκταση των εθνικών συμφερόντων που έχουν συνδέσει οι χώρες με το ευρωπαϊκό εγχείρημα. Στον απόηχο της κρίσης του Ιράκ και της περίφημης ρήξης ανάμεσα στους «ευρωπαϊστές» και τους «ατλαντιστές» ορισμένοι είχαν –και είχαμε- υποστηρίξει ότι στην πραγματικότητα η Ευρώπη των δύο ταχυτήτων ήταν ήδη εδώ. Ότι δηλαδή δεν μπορεί να συνεχιστεί ο ευρωπαϊκός δυισμός, με ορισμένες χώρες να μετέχουν μόνο στην πολιτική ένωση και άλλες να κινούνται μαζί και στη νομισματική τους πολιτική, με τη ζώνη του ευρώ. Ότι, στην ουσία, δηλαδή, το πολιτικό εγχείρημα έχει νόημα εφόσον συμβαδίζει και με κινήσεις σύνδεσης των θεμελιωδών συμφερόντων και το κύριο όχημα σύνδεσης των συμφερόντων των χωρών, για να βρεθούν πράγματι πάνω στο ίδιο καράβι, δεν ήταν άλλο από την οικονομία, μέσα από το ευρώ, το κοινό τους νόμισμα.
Δεν θέλω να πω πως εκείνο το επιχείρημα δεν έχει και σήμερα βάση. Απλώς σήμερα διαπιστώνουμε και αναγνωρίζουμε ότι ακόμη και τα κοινά επενδεδυμένα συμφέροντα στο ευρώ δεν είναι αρκετά. Από την άλλη, με τα σημερινά δεδομένα, είναι το περισσότερο που μπορούμε να έχουμε.
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
No comments:
Post a Comment