Το τέλος του μεταπολεμικού κράτους

Τετάρτη 5 Δεκεμβρίου – και μπορεί να το λένε Ολυμπιακή, μπορεί να το λένε ΔΕΗ, μπορεί να το λένε ΟΤΕ, μπορεί να το λένε ασφαλιστικό, το πρόβλημα είναι ένα, το πρόβλημα είναι το ίδιο και είναι η κατάρρευση του κράτους όπως χτίστηκε σε ολόκληρη τη μεταπολεμική εποχή.

Το ζήτημα είναι πώς διαχειρίζεται κανείς αυτή τη νέα συνθήκη. Ότι θα υπάρξουν δυσκολίες προσαρμογής, ότι θα υπάρξουν κοινωνικές αναταράξεις, ότι κάποιοι θα χάσουν στην αλλαγή των μεριδίων ευθύνης και πρόνοιας, ότι κάποιοι θα επιχειρήσουν να διατηρήσουν τα κεκτημένα τους – αυτό δεν είναι μόνο αναμενόμενο, είναι και υγιές. Γιατί, σε τελική ανάλυση, η μετάβαση χρειάζεται να είναι και ήπια και σταδιακή. Και εγγύηση για μια στοιχειώδη κοινωνική ευαισθησία στη διαδικασία της αλλαγής δεν μπορεί να είναι άλλη από το φόβο της σύγκρουσης, από την απειλή της ρήξης.

Άλλο αυτό όμως, κι άλλο η γενικευμένη άρνηση της οποιασδήποτε αλλαγής. Άλλο η απαίτηση για κοινωνική ευαισθησία κι άλλο η άκρα αναλγησία την οποία σηματοδοτεί η κατοχύρωση κεκτημένων εν πλήρει συνειδήσει ότι το κόστος θα το πληρώσουν πολλαπλάσιο κάποιοι άλλοι – σημερινοί ή αυριανοί. Άλλο η ανάγκη μέριμνας για εκείνους που αναγκαστικά θίγονται από τη μεταβολή των δεδομένων κι άλλο η περιχαράκωση των βολεμένων και η χυδαία αδιαφορία τους για όλους τους υπόλοιπους.

Το ζήτημα, λοιπόν, είναι η αξιοπιστία της διαχείρισης. Αξιοπιστία σημαίνει ευθύνη και κανόνες του παιχνιδιού. Έχουμε μιλήσει κατά κόρον για το ασφαλιστικό, μέχρι ναυτίας επί 25 χρόνια για την Ολυμπιακή. Ας δούμε λίγο τις τελευταίες αυξήσεις στη ΔΕΗ. Ασφαλώς το πετρέλαιο έχει ακριβύνει και επιβαρύνει το κόστος. Ασφαλώς είναι σωστό να υπάρχει κάποια ρήτρα πετρελαίου – με διακύμανση προς τα πάνω αλλά και προς τα κάτω, εάν αντιστραφεί η τάση στην αγορά. Ασφαλώς η ΔΕΗ πουλάει το ρεύμα φθηνότερα από οποιαδήποτε άλλη ηλεκτρική εταιρεία στην Ευρώπη και έπρεπε να πάρει αυξήσεις. Αφήστε τα νοικοκυριά – που πληρώνουν σχετικά λίγο. Αφήστε κατά μέρος και τις μικρές καταναλώσεις, που δεν θα επιβαρυνθούν καθόλου. Ας υποθέσουμε ότι είστε ένας ιδιοκτήτης βιομηχανικής επιχείρησης, από αυτές που θέλουμε γιατί φτιάχνουν και θέσεις εργασίας. Μπορείτε βέβαια να υπολογίσετε μια σταδιακή επιβάρυνση του κόστους. Αλλά τι μπορεί να κάνει μια επιχείρηση όταν της ανακοινώνουν ότι το (φτηνό ναι, κάτω του κόστους ίσως) ρεύμα που αγόραζε έως χθες, από σήμερα είναι 10% ακριβότερο; Όχι 10% σε ένα χρόνο, όχι σε δύο, τρεις δόσεις. Μονοκοπανιά 10% από αύριο. Κι ας υποθέσουμε ότι είστε επενδυτής που θέλει να βρει μια χώρα να εγκαταστήσει βιομηχανική επιχείρηση. Θα πηγαίνατε ποτέ σε ένα κράτος όπου ναι μεν το ρεύμα είναι σχετικά φτηνότερο, αλλά θα ζείτε με την αγωνία της έκπληξης και πόσο καπέλο θα σας φορέσει ο υπουργός την επομένη;

Κατά τα άλλα, το κράτος θέλει να είναι αξιόπιστο. Και προσοχή μην το χάσουμε από την Ολυμπιακή. Γιατί μετά πού θα βρούμε άλλη εταιρεία με τέτοια αναλογία ιπταμένων και υπαλλήλων εδάφους, όχι απλώς εδάφους, αλλά προσκολλημένων στο έδαφος, αμετακίνητων και αποφασισμένων να πάρουν –τι άλλο- πρόωρη σύνταξη από τον εθνικό αερομεταφορέα…