Ομολογίες

Τετάρτη 22 Αυγούστου – και το μοτίβο της διαφθοράς επιστρέφει στο κέντρο της πολιτικής ζωής. Είναι η εκδίκηση του παρελθόντος, είναι μια ελληνική εκδοχή της επιχείρησης «καθαρά χέρια» ή είναι σκηνές από έργα προσεχώς; Τα πράγματα μπορεί να είναι πολύ πιο απλά. Μπορεί απλώς να παρακολουθούμε το χρονικό ενός προαναγγελθέντος σκανδάλου. Μπορεί, επίσης, η πορεία των πραγμάτων να καθοριστεί λιγότερο από τη φύση των αποκαλύψεων, για τις οποίες μάλλον ήμασταν γενικά προετοιμασμένοι, και περισσότερο από την ικανότητα διαχείρισης μιας δεδομένης και σχεδόν αναμενόμενης κρίσης. Για την ώρα, οι επιδόσεις στη διαχείριση αυτή κινούνται χαμηλά.

Γιατί λέω πως μια κρίση μπορεί να είναι τόσο καθοριστική; Γιατί η επιλογή μιας σύντομης προεκλογικής εκστρατείας, με ελάχιστη δυνατότητα ανάπτυξης πολιτικών σχεδιασμών, με τον κόσμο το μεγαλύτερο διάστημά της στις παραλίες, με τους υποψήφιους να δίνουν μάχη με το χρόνο όσο και μάχη με το σταυρό, με συμπύκνωση των εξελίξεων στο μέγιστο, αυτή η κεντρική επιλογή που έκανε ο κ. Καραμανλής προκηρύσσοντας πρόωρες κάλπες το Δεκαπενταύγουστο για τις 16 Σεπτεμβρίου είχε ένα πλεονέκτημα και έναν κίνδυνο. Το πλεονέκτημα, ασφαλώς, ήταν ότι ελαχιστοποιούσε τις δυνατότητες να εκτυλιχθεί μια βεντάλια εκλογικής αντιπαράθεσης και επομένως απομείωνε την ικανότητα της αντιπολίτευσης να χτίσει την εκλογική της εικόνα και να αποδομήσει εκείνη της κυβέρνησης. Άρα, το πιθανότερο παρέμενε να διατηρηθεί με σχετικά μικρότερο εύρος διακύμανσης και ρίσκου η υπάρχουσα κατάσταση, όπως την είχε διαγνώσει ο Πρωθυπουργός.

Τίποτα, αλίμονο, δεν είναι τέλειο. Η συμπύκνωση του πολιτικού χρόνου έχει δύο παρενέργειες. Πρώτον, μεγιστοποιεί την επιρροή του τηλεοπτικού μέσου, του μόνου που απευθύνεται στο σύνολο των πολιτών, στην εκλογική διαδικασία. Αλλά η τηλεόραση από τη φύση της, όπως η κάμερα, δεν είναι πολυπρισματική και ευρυγώνια. Είναι ένα μηχάνημα που εστιάζει. Ήταν επόμενο, λοιπόν, να ευνοήσει την ανάδειξη λίγων ή ακόμη και ελάχιστων κεντρικών θεμάτων ως κεντρικών για την ψήφο των πολιτών. Πολλή τηλεόραση ευνοεί ολιγοθεματικές ή μονοθεματικές εκλογές. Μονοθεματικές εκλογές συνήθως δεν ευνοούν τις κυβερνήσεις, που θέλουν να παρουσιάσουν τη δραστηριότητά τους σε πολλούς τομείς, αλλά την αντιπολίτευση που θέλει να στοχεύσει στα ευάλωτα σημεία.

Με τις πρόωρες εκλογές, η κυβέρνηση αντάλλαξε το ρίσκο του χρόνου με το ρίσκο της μεγιστοποίησης των αντιδράσεων σε ένα θέμα. Με άλλα λόγια, αντάλλαξε την προοπτική να βρει μπροστά της μια προβλέψιμη και έτοιμη αντιπολίτευση, με τον κίνδυνο να βρει μπροστά της μια απρόβλεπτη και ανεξέλεγκτη επικαιρότητα. Η διαχείρισή της αναδεικνύεται ήδη σε βασικό στοίχημα των εκλογών.